Page 18 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO | 9
P. 18
1. ÜNİTE
BİLGİ NOTU
Strad var ’n n yaptığı “Duport”, “Dav dov”, “Barjansky” g b b rçok çello; Jean-Lou s Duport (Jan-Lu s Duport), Jacquel ne
Du Pre (Jakl n Dupre), Mst slav Rostropov ch (M st slav Rostropov ç) ve Yo-Yo Ma g b öneml çello v rtüözler tarafından
kullanılmı tır.
1.1.3. Çellonun Çalgı Grupları İçindeki Yeri
Çello, pek çok müz k türünde yaygın kullanılan b r enstrümandır. Keman a les n n nsan ses ne en yakın tenor sesl
enstrümanı olan çellonun en sık kullanıldığı alan klas k Batı müz ğ d r. Orkestraların vazgeç lmez çalgısı çello, kontrbas
le b rl kte bas part ler n seslend r r. Bunun yanında tema, e l k ve çello ç n özel olarak yazılmı solo bölümler n ses-
lend rerek eserlere canlılık kazandırır. Günümüzde çello orkestraların yanı sıra p yano e l kl sololarda; düo, tr o, kuartet,
kentet ve oda müz ğ gruplarında; Türk müz ğ nde ve popüler müz kte sıklıkla kullanılmaktadır (Görsel 1.6, Görsel 1.7).
Görsel 1.6: Çellonun klasik Batı müziğinde kullanımı Görsel 1.7: Çellonun Türk müziği çalgı gruplarında kullanımı
Barok Dönem’de bestelenen en öneml eserler arasında Johann Sebast an Bach’ın (Yohan Sebast yan Bah) altı solo
çello sü t ve Anton o V vald ’n n (Antonyo V vald ) y rm üç çello konçertosu yer almaktadır. Klas k Dönem çello eserle-
r nde Ludw g van Beethoven’ın (Ludv g van Bethovın) çello ve p yano ç n besteled ğ be sonatı le Joseph Haydn’ın
(Jozef Haydın) do ve re majör olarak yazdığı k konçertosu ön plana çıkmaktadır. Romant k Dönem bestec ler nden
Robert Schumann (Robert uman) ve Anton n Dvorak’ın (Anton n Dvorjak) çello konçertoları le Johannes Brahms’ın
(Yohannıs Bırams) k l konçertosu dönem n öneml eserler arasında bulunmaktadır. Edward Elgar’ın (Edvırd Elgar)
çello konçertosu, Claude Debussy’n n (Klud Döb s ) çello-p yano sonatları ve Zoltan Kodaly (Zoltan Koday) le Paul
H ndem th’ n (Pol H ndem t) solo çello sonatları 20. yüzyıl ba larında bestelenen öneml çello eserler olarak d kkat
çekmekted r. Ayrıca Türk bestec ler nden Ahmet Adnan Saygun, Hasan Fer t Alnar, Nec l Kazım Akses, Nev t Kodallı,
İlhan Usmanba ve Fazıl Say g b b rçok bestec çello ç n eserler bestelem t r.
ARAŞTIR PAYLAŞ
Yukarıda ver len eserler dı ında s z de çello ç n yazılmı eserler ara tırınız. Ula ab ld ğ n z eserler arkada larınız ve
öğretmen n z le b rl kte sınıf ortamında d nley n z.
1.1.4. Çellonun Türk Müziğindeki Yeri
Osmanlıda 19. yüzyılın lk yarısında ba layan Batılıla ma Hareketler , b rçok alanda olduğu g b müz kte de b rta-
kım yen l kler yapılmasına yol açmı tır. II. Mahmut Dönem ’nde, o zamana kadar Yen çer Ocaklarına bağlı bulunan
Mehterhâne kaldırılarak (1826) yer ne aynı zamanda b r müz k okulu olan Muzıka-y Hümâyun kurulmu tur.
Muzıka-y Hümâyun; bando, orkestra, müezz nân ve fasıl takımı olmak üzere dört kola; fasıl takımı da fasl-ı atîk ve
fasl-ı cedîd olmak üzere k kola ayrılmı tır. Fasl-ı atîk, geleneksel fasıl üslubunu sürdürmü ve crada Türk müz ğ çalgı-
larını kullanmı tır. Fasl-ı cedîd se ut, keman, üt, ney, çello, mandol n, g tar, kanun, kastanyet ve trombon g b çe tl
çalgılardan olu mu tur. Çello, Türk müz ğ nde lk kez Batı müz ğ tonlarına yakın makamlarda yazılmı fasıl, pe rev, saz
sema s , köçekçe, longa ve s rtolar seslend ren fasl-ı cedîdde kullanılmı tır.
ÇELLONUN TARİHÇESİ, YAPISI VE BAKIMI 17
