Page 19 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 9
P. 19
1. ÜNİTE
BİLGİ NOTU
Stradivari’nin yaptığı “Duport”, “Davidov”, “Barjansky” gibi birçok çello; Jean-Louis Duport (Jan-Luis Duport), Jacqueline
Du Pre (Jaklin Dupre), Mstislav Rostropovich (Mistislav Rostropoviç) ve Yo-Yo Ma gibi önemli çello virtüözleri tarafından
kullanılmıştır.
1.1.3. Çellonun Çalgı Grupları İçindeki Yeri
Çello, pek çok müzik türünde yaygın kullanılan bir enstrümandır. Keman ailesinin insan sesine en yakın tenor sesli
enstrümanı olan çellonun en sık kullanıldığı alan klasik Batı müziğidir. Orkestraların vazgeçilmez çalgısı çello, kontrbas
ile birlikte bas partilerini seslendirir. Bunun yanında tema, eşlik ve çello için özel olarak yazılmış solo bölümlerini ses-
lendirerek eserlere canlılık kazandırır. Günümüzde çello orkestraların yanı sıra piyano eşlikli sololarda; düo, trio, kuartet,
kentet ve oda müziği gruplarında; Türk müziğinde ve popüler müzikte sıklıkla kullanılmaktadır (Görsel 1.6, Görsel 1.7).
Görsel 1.6: Çellonun klasik Batı müziğinde kullanımı Görsel 1.7: Çellonun Türk müziği çalgı gruplarında kullanımı
Barok Dönem’de bestelenen en önemli eserler arasında Johann Sebastian Bach’ın (Yohan Sebastiyan Bah) altı solo
çello süiti ve Antonio Vivaldi’nin (Antonyo Vivaldi) yirmi üç çello konçertosu yer almaktadır. Klasik Dönem çello eserle-
rinde Ludwig van Beethoven’ın (Ludvig van Bethovın) çello ve piyano için bestelediği beş sonatı ile Joseph Haydn’ın
(Jozef Haydın) do ve re majör olarak yazdığı iki konçertosu ön plana çıkmaktadır. Romantik Dönem bestecilerinden
Robert Schumann (Robert Şuman) ve Antonin Dvorak’ın (Antonin Dvorjak) çello konçertoları ile Johannes Brahms’ın
(Yohannıs Bırams) ikili konçertosu dönemin önemli eserleri arasında bulunmaktadır. Edward Elgar’ın (Edvırd Elgar)
çello konçertosu, Claude Debussy’nin (Klud Döbisi) çello-piyano sonatları ve Zoltan Kodaly (Zoltan Koday) ile Paul
Hindemith’in (Pol Hindemit) solo çello sonatları 20. yüzyıl başlarında bestelenen önemli çello eserleri olarak dikkat
çekmektedir. Ayrıca Türk bestecilerinden Ahmet Adnan Saygun, Hasan Ferit Alnar, Necil Kazım Akses, Nevit Kodallı,
İlhan Usmanbaş ve Fazıl Say gibi birçok besteci çello için eserler bestelemiştir.
ARAŞTIR PAYLAŞ
Yukarıda verilen eserler dışında siz de çello için yazılmış eserler araştırınız. Ulaşabildiğiniz eserleri arkadaşlarınız ve
öğretmeniniz ile birlikte sınıf ortamında dinleyiniz.
1.1.4. Çellonun Türk Müziğindeki Yeri
Osmanlıda 19. yüzyılın ilk yarısında başlayan Batılılaşma Hareketleri, birçok alanda olduğu gibi müzikte de birta-
kım yenilikler yapılmasına yol açmıştır. II. Mahmut Dönemi’nde, o zamana kadar Yeniçeri Ocaklarına bağlı bulunan
Mehterhâne kaldırılarak (1826) yerine aynı zamanda bir müzik okulu olan Muzıka-yi Hümâyun kurulmuştur.
Muzıka-yi Hümâyun; bando, orkestra, müezzinân ve fasıl takımı olmak üzere dört kola; fasıl takımı da fasl-ı atîk ve
fasl-ı cedîd olmak üzere iki kola ayrılmıştır. Fasl-ı atîk, geleneksel fasıl üslubunu sürdürmüş ve icrada Türk müziği çalgı-
larını kullanmıştır. Fasl-ı cedîd ise ut, keman, flüt, ney, çello, mandolin, gitar, kanun, kastanyet ve trombon gibi çeşitli
çalgılardan oluşmuştur. Çello, Türk müziğinde ilk kez Batı müziği tonlarına yakın makamlarda yazılmış fasıl, peşrev, saz
semaisi, köçekçe, longa ve sirtolar seslendiren fasl-ı cedîdde kullanılmıştır.
ÇELLONUN TARİHÇESİ, YAPISI VE BAKIMI 17
