Page 30 - ÇALGI EĞİTİMİ NEY 9

Çalgı Eğitimi Ney

NEYDE DELİK YERLERİNİN TESPİTİNDE UYGULANAN ORANLAR VE NEY

YAPIMI

10/26
9/26
8/26

6/26
5/26
4/26

13/26 13/26

26/26

Şekil 1.2: Neyin Oranları

Ney yapılırken kamışın arka yüzünde bulunan aşiran deliği için boy ölçü-
süne göre 13/26 oranı, ön yüzündeki delik grupları için 26/26 oranı uygulanır

(Şekil 1.2).
• Ney açılacak kamış, akort çeşidine göre paylı (biraz uzunca) kesilir. Eğrilik
varsa kamış doğrultulur.
• Alttan ve üstten bırakılan paylar kesilir. Ancak üst boğum sonradan takı-
lacak olan başpare yüksekliği kadar uzun bırakılır. Baş boğumun (boğaz
boğumunun) uzunluğu, diğer boğumların ortalama uzunluklarının yarısından
daha uzun ya da daha kısa olmamalıdır. Eğer diğer boğumların uzunluğu-
nun yarısından daha uzun olursa dem ve orta sesler rahat, tiz sesler ise
zor çıkar. Kısa olursa tiz sesler rahat, orta ve dem sesler zor çıkar.
• Baş boğumun iç kısmındaki boğum duvarı merkezi işaretlenerek yüksek
devirli bir matkap ile delinir.
• Kamışın iç kısımda bulunan diğer boğum duvarları ise açılacak delik çapları
her boğum için ayrı ayrı hesaplanarak alt ucuna doğru gittikçe büyüyen
çaplarda delinir. Buna “neyin iç açkısı” denir (Görsel 1.33).
• Neyin baş boğumundan
başpare için bırakılan
pay kesilerek parazvane
takılır. Başpare oturtulur.
• Perdeler açılmadan önce
neye üflenerek akort ci-
hazıyla kontrol edilir.
Yapılmak istenen ney
çeşidinin gerektirdiği
ses bulunana kadar ka-
mış kontrollü bir şekilde
kesilir.
Görsel 1.33: Neyin iç açkısı

28