Page 27 - ÇALGI EĞİTİMİ NEY 9

Neyi Tanıyalım

Görsel 1.27: Bir Semazen duruşu Görsel 1.28: Sema için izin
Semâzenler bu duruşla Allah’ın (C.C.) birliğine şehadet etmiş olurlar
(Görsel 1.27). Semâzenbaşı önde olmak üzere sırayla Şeyh Efendi’nin eliyle gö-
rüşür (elini öper), semâya girmek için destur (izin) ister. Şeyh Efendi de onların
sikkeleriyle görüşerek destur verir (Görsel 1.28). Destur alan semâzen, semâ
meydanında kol açarak dönmeye başlar. Semâ ederken sağ avcunu göğe, sol
avcunu yere doğru açan semâzenin bu duruşu; “Hak’tan (Allah’tan) alır, halka
sunarız; biz sadece görünüşte varız.” anlamına gelir.
Dört selamdan oluşan ayin, insanın yüce Allah’a kavuşma yolundaki yolcu-
luğunu ve bu yolculukta geçirdiği evreleri temsil eder:
1. Birinci selam, insanın bilgiyle hakikate yönelerek Allah’ı ve kendi kullu-
ğunu idrak etmesidir.
2. İkinci selam, insanın yaratılıştaki düzeni ve ululuğu fark ederek Allah’ın
kudreti karşısında hayranlık duymasını ifade eder.
3. Üçüncü selam, bu hayranlığın Allah aşkına dönüşmesidir. Aşk ile kendin-
den geçiştir, tam bir teslimiyetle sevgilide (Allah’ta) yok oluştur. Bir tür
“miraç”tır.
4. Dördüncü selam ise insanın manevi yolculuğunu tamamlayıp kulluğa
dönüşüdür. Son selamda semâya Şeyh Efendi ve semâzenbaşı da katı-
lır. Son peşrev ve son yürük semâi çalınır. Son taksim yapılırken Şeyh
Efendi “post seması”nı tamamlayıp postuna döner. Son taksimin bitme-
siyle mutripten bir kişi, “Aşr-ı Şerîf” (Kuran-ı Kerim’den bir bölüm) okur
ve sema sona erer. Semâ töreninin bitmesiyle semâzenler de hırkalarını
sırtlarına alarak yerlerine oturur. Şeyh Efendi’nin “el Fatiha” demesiy-
le, Fatiha suresi okunur. Sonra semâzenbaşı bir dua okur. Allah’ın adı
olan “Hu” sözcüğü, semaya katılanlar tarafından nefes miktarınca top-
luca uzatılarak söylenir ve son selamlaşmalar başlar. Şeyh Efendi, sema
meydanında yürüyerek semâzenlere hitaben “Esselamün aleyküm” diye
selam verir. Bu selam karşılığında semâzenbaşı, diğer semâzenlerle bir-
likte baş keser. Semâzenbaşı “ve aleykümüsselam ve rahmetullâh-ı ve
berekâtühû” diyerek selamı alır. Semâzenbaşının “berekâtühû” deme-
siyle tüm semâzenler sondaki “hu” hecesini topluca uzatırken doğrulur.
Şeyh Efendi, mutribe doğru dönerek aynı şekilde selam verir. Bu selamı
ise mutrip adına yine aynı şekilde neyzenbaşı alır. Son olarak Şeyh Efendi
semâhaneden çıkarken törene katılanlarla selamlaşır. Önce semâzenbaşı
önde olmak üzere semâzenler, daha sonra da neyzenbaşı önde olmak
üzere tüm mutrip heyeti kırmızı postu selamlayarak semâhaneyi terk
eder.*

* Dr. Timuçin ÇEVİKOĞLU’nun “Döndükçe Gönülde Aşk Tazelenir” adlı kitabından düzenlenerek alınmıştır.
25