Page 235 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 235
MERAKLISINA
Yandaki karekodu kullanarak Hacivat ve Karagöz adlı içerikten bir kesit izleyebilirsiniz.
C SIRA SİZDE
Romantik tiyatroda görülen yanılsama ögesinin Karagöz’de bulunup bulunmadığını tartışınız.
13.1.2.5. Orta Oyunu
Orta oyunu, birden fazla oyuncunun seyirci ile doğrudan iletişim kurduğu tek geleneksel Türk tiyatrosu formu-
dur. Orta oyunu metinleri, sonradan yazıya geçirilmiştir. Metinler önceden yazılıp prova edilerek oynanmasa da
bu tiyatro formu, yapısı ve seyirciyle kurduğu iletişim itibariyle Türk tiyatrosuna özgüdür.
Büyük benzerlikleri olan Karagöz ve orta oyunun farkı, Karagöz’ün hayal perdesinde insan biçimleriyle
oynatılırken orta oyunun bir meydanda oyuncular tarafından oynanmasıdır (Görsel 13.12). Bu yönüyle
Karagöz’den ayrılsa da oyun replikleri ve güldürme yönleri birbirine çok benzemektedir.
Orta Oyununda Tipler
Pişekâr: Hacivat’ın orta oyunundaki benzeridir. Osmanlıcayı İstanbul ağzıyla konuşur. Oyunda fikir danışılacak
kişi Pişekâr’dır. Oyuncuların akıl hocasıdır.
Kavuklu: Karagöz’ün orta oyunundaki benzeridir. Bahtsız, iyi niyetli ve kolay kandırılan bir yapısı vardır.
Konuşma ağzı kabadır. Pişekâr ne derse tersini yapan Kavuklu’nun dolaylı ve yanlış anlamaları, orta oyunundaki
güldürünün kaynağını oluşturur (Görsel 13.13).
Yardımcı Tipler: Karagöz’de yer alan Tuzsuz Deli Bekir tiplemesi orta oyununda Efe adıyla anılan kabadayı
tiplemesi ile yer alır.
Bu tipler haricinde Karagöz’deki Zenne, Kayserili, Arnavut, Acem, Arap, Ermeni, Rum, Çelebi, Yahudi, Laz vb.
tiplemeler orta oyununda da kendine bir yer bulur.
Görsel 13.12: Orta Oyunu Görsel 13.13: Pişekar (soldaki) ve Kavuklu (sağdaki)
233
BAŞLANGICINDAN TANZİMAT’A TÜRKİYE’DE TİYATRO
