Page 244 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 244
23 Aralık 1876’da II. Abdülhamid tarafından ilan edilen Kanun-ı Esasi ile başlayan döneme I. Meşrutiyet
Dönemi denir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndaki yenilgiden sonra Meclis-i Mebusan 1878’de kapatılmış
ve II. Meşrutiyet Dönemi’ne kadar sürecek olan istibdat dönemi başlamıştır. İstibdat döneminin başlamasıyla
birlikte oyunlar daha çok okunmak için yazılmış ve sahnelemeye elverişli olmamıştır.
14.1.1.1. Tanzimat Dönemi Tiyatrosunun Genel Özellikleri
Tanzimat tiyatrosu, İbrahim Şinasi’nin klasik akım doğrultusunda Batılı anlamda yazdığı Şair Evlenmesi adlı
oyunuyla ivme kazanmıştır (Görsel 14.1). Töre komedyası olarak yazdığı bu oyun, Türk tiyatrosunun Batılı
anlamdaki ilk oyunu olarak kabul edilmiştir. Ardından Namık Kemal’in romantik akım etkisiyle yazdığı Vatan
yahut Silistre adlı oyunu Türk tiyatrosunun sahnelenmiş ilk Batılı tarzda oyunu olmuştur.
Görsel 14.1: Şair Evlenmesi oyunundan bir sahne
Ahmet Vefik Paşa, Avrupa tiyatrosundan yaptığı çevirilerle bu dönem tiyatro oyunlarının yazılması ve
sahnelenmesine büyük katkılar sunmuştur.
Bu dönemde tiyatro sahnesi kurucuları da önemli bir yer tutmaktadır. Yazılmış metin ve tercümelerin sahnelen-
mesinde Naum Efendi, Güllü Agop, Ahmet Vefik gibi isimlerin katkıları vardır.
Tanzimat Dönemi tiyatrosunun genel özellikleri şunlardır:
Oyunlarda sosyal konulara ağırlık verilmiştir.
Yerli eserlerde ve sahnelemede geleneksel Türk tiyatrosunun izleri görülmüştür.
Müslüman oyuncular da sahneye çıkmaya başlamıştır
Oyunlar genel olarak uyarlama ve çevirilerden oluşmuştur.
Telif, opera, operet, trajedi, komedi türleri kullanılmıştır.
Tiyatro eserlerinde üç birlik kuralına uyulmuştur.
Sahnelenen eserler, Moliere ağırlıklı komedi oyunlarıdır.
Oyunlar sahnelenmek için yazılmıştır.
Tanzimat tiyatrosu oyunları özgün olmamakla birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nda Batılı anlamda tiyatronun
gelişmesi için önemli bir adımdır. Özü ve biçimiyle tam anlamda özgün eserlerin yazılması ise Cumhuriyet
Dönemi Türk tiyatrosunda görülmüştür.
MERAKLISINA
Yandaki karekodu kullanarak Kelimeler ve Şeyler (Namık Kemal) adlı içerikten bir kesit
izleyebilirsiniz.
242
14. ÜNİTE
