Page 47 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 47
METİN İNCELEME
Menandros’un Huysuz Adam adlı oyun metnini okuyunuz. Aşağıdaki sorular doğrultusunda
metni inceleyiniz.
1. Oyunun konusu nedir?
2. Oyunun dramatik örgüsü nedir?
3. Başkahraman kimdir? Oyundaki işlevi nedir?
4. Oyundaki çatışma unsurları nelerdir?
5. Oyun, komedyanın hangi dönemine aittir?
6. Oyun, ait olduğu dönemin hangi özelliklerini göstermektedir?
C SIRA SİZDE
Antik Yunan tiyatrosundan istediğiniz bir komedya metni seçiniz. Seçtiğiniz metnin incelemesini komedya
türünün özelliklerini göz önünde bulundurarak yapınız.
2.1.4 Aristoteles’in Poetika’sı ve İçeriği
Antik Yunan tiyatrosuna dair ilk kuramsal görüşler, Antik Yunan filozofları
Platon ve Aristoteles ile ortaya çıkmıştır (Görsel 2.21). Bu görüşler, gele-
cek yüzyıllarda Batı tiyatrosunun baskın tiyatro estetiği olan benzetmeci
tiyatro kuramına kaynaklık etmiştir.
Platon, Devlet adlı eserinde Antik Yunan şiir sanatı üzerine görüşlerine
yer vermiştir. Ona göre Antik Yunan şiiri; dithyrambos, tragedya ve
komedya, epos (destan) olmak üzere farklı türe ayrılmaktadır. Tüm şiir
türlerinin ortak noktası, mimesis (taklit) unsurunu kullanmış olmalarıdır.
Mimesise dayalı tüm sanatlara karşı eleştirel bir tutum takınan Platon’a
göre bu sanatlar, insanların duygularını coşturduğu için tehlikelidir.
Devletin hüküm sürdüğü site yerleşiminde uygulanmamalıdır. Platon,
halkın yapay olarak uyarılması ile taşkınlığa sebebiyet verebilecek
duyguları körüklediği için özellikle tragedya ve komedya gösterimlerini
çok tehlikeli bulur. Bu gösterimler devletin varlığı için bir tehdit niteliği Görsel 2.21: Aristoteles heykeli
taşımaktadır. Bu nedenle tragedya ve komedya türlerine karşı negatif bir
tutum sergileyen Platon, şiir sanatının sadece zararlı türlerine değil zararsız türlerine de karşıdır. Çünkü ona
göre zararsız şiir türlerinin de devletin varlığına bir katkısı yoktur.
Öğrencisi Aristoteles’in Yunan şiir sanatı üzerine yazdığı Poetika adlı eseri hocası Platon’a cevap niteliğindedir.
Poetika’da Antik Yunan şiir sanatlarını konu edinen Aristoteles, Platon’un aksine gösterime dayalı şiir türlerini
topluma faydaları olduğu gerekçesiyle savunmuştur. Aristoteles kendi tezlerine öncelikle sanatın tanımını
yaparak başlamıştır. Devamında sanatı türlerine ayırmış, destan şiiri ile trajik şiir karşılaştırması yapmış, traged-
yanın tanımına ve ögelerine değinmiştir.
Aristoteles’in Poetika’sında Tragedya
Tragedyanın Tragedyanın Trajik Kahramanların
Tanım ve Ögeleri Bölümleri Seçimi
45
ANTİK YUNAN TİYATROSU
