Page 108 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI, SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

• Akciğer kanseri, sigara içme oranının yüksek olması nedeniyle tüm dünyada en sık görülen organ kanserlerindendir.
Asbeste ve radyoaktif gazlara ya da radyoaktif maddelere maruz kalmak, bazı kanserojen etkileri bilinen kimyasal
maddeleri uzun süreli solumak, verem hastalığına yakalanmak, kanser geçmişine sahip olmak, hava kirliliği ve aile
öyküsü akciğer kanserinin risk faktörleridir.

• Gırtlak kanseri de sigara içimine bağlı olarak gelişen kanser türlerindendir. Kanserojen maddeler, gırtlak hücrelerinin
yapısının değişimine neden olur. Etkili bir tedavi için erken tanı önemlidir. Günümüzde bireye özgü gelişmiş tedavi
yöntemleri uygulanmaktadır.
Zatürre (Pnömoni)
• Alveollerin sıvı ve kan hücreleriyle dolması sonucu oluşan akciğerin iltihaplanması ile geçirgenliğinin artması hasta-
lığıdır. En yaygın tipi pnömokok bakterilerinin neden olduğu bakteriyel pnömonidir ve alveolde enfeksiyonla başlar.
Lökosit ve eritrositler kandan alveole sızar. İltihap ve ödem alveollerin sıvı ile dolmasına neden olarak soluk alıp verme
ve gaz alışverişini zorlaştırır.

• Enfeksiyon alveolden alveole bakteri ve virüslerin geçişi ile yayılır. Akciğerin geniş bir bölümü hücre artıklarıyla dolu
hâle gelir. Yeterince havalanamayan akciğerlerde oksijene doygunluk azalır.
• Yaşlılar, bebekler, bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullananlar, tütün ve tütün mamülleri içenler; KOAH, diyabet,
kalp hastalığı, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalığı olanlar ile hamileler zatürre hastalığı bakımından risk altında olan
gruplardır. Risk gruplarındaki bireylerin zatürre aşısı olmaları önemlidir.

Ülkemizde 0-4 yaş arası çocukların ölüm neden-
leri arasında zatürre ilk sırada yer alır. Zatürre
başlangıcındaki semptomlar üst solunum yolu
enfeksiyonlarına benzediği için hastalar doktora
başvurmada gecikebilir. Ateş, öksürük, üşüme,
titreme, soluk alıp vermede güçlük, göğüs böl-
gesinde ağrı gibi belirtiler görüldüğünde doktora
başvurulmalı ve zaman kaybedilmeden tedaviye
başlanmalıdır.

Solunum Sisteminin Sağlıklı Yapısının Korunması

• Sigaradan ve sigara dumanından uzak durmak,
• Kapalı ve kalabalık ortamlarda uzun süre kalma-
mak, bu ortamları sık sık havalandırmak,
• Zehirli maddelerin ve partiküllerin bulunduğu or-
tamlarda havayı filtre eden koruyucu maskeler
kullanmak,
• Hava kirliliğinden uzak kalarak temiz ve açık hava-
da düzenli egzersiz yapmak,

• Sağlıklı ve düzenli beslenmeye önem vermek,
• Polenler, toz böcekleri (ev akarları), küf mantarları
ve bazı kimyasal maddeler gibi alerjenlerin yer al-
dığı ortamlardan kaçınmak gereklidir.

108 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT