Page 104 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI, SOLUNUM SİSTEMİ
ÖZETİ HASTALIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI
Solunum Gazlarının Taşınması ve Hemoglobin
• Doku kılcalları ile doku sıvısı arasındaki oksijen ve karbondioksidin kısmi basınç farklılıkları nedeniyle karbondioksit
doku sıvısından kana, oksijen doku kılcalından doku sıvısına difüze olur.
• Oksijen ve karbondioksitin büyük çoğunluğu kandaki alyuvarda bulunan hemoglobin yardımıyla taşınır. Hemoglobin
solunum gazları ile tersinir (çift yönlü tepkime) bir şekilde bileşik oluşturur. Bir alyuvarda yaklaşık 250 milyon hemog-
lobin molekülü bulunur.
• Kanın oksijen taşıma kapasitesini artıran hemoglobin dört polipeptit zincirinden oluşur. Bu polipeptit zincirlerinin her
birinde hem grubu adı verilen ve merkezinde demir atomu bulunduran bir kofaktör yer alır. Hem grubu kana kırmızı
rengini verir. Her demir atomu bir molekül oksijen bağlar. Bu sayede bir hemoglobin molekülü, dört molekül O taşır.
2
Bir alyuvar yaklaşık 1 milyar O taşıyabilir. Hemoglobin molekülü, oksijeni tersinir olarak bağladığından akciğerlerden
2
aldığı oksijeni vücudun diğer noktalarında bırakabilir.
Kanda Oksijen Taşınması
• Alveollerden difüzyonla akciğer kılcal damarlarına geçen oksijenin %3’ü kan plazmasında çözünmüş olarak %97’si ise
alyuvarlardaki hemoglobinle taşınır.

DİKKAT

Oksijenin kısmi basıncının yüksek olduğu yerlerde, akciğer alveol kılcallarında, hemoglobin molekülü O bağlar. Oksijen
2
basıncının düştüğü yerlerde, doku kılcallarında hemoglobin O ’nin çoğunu serbest bırakır.
2
• Oksijen bağlamış hemoglobine oksihemoglobin (HbO ) denir.
2
Hb + O HbO (Oksihemoglobin)
2 2
(Akciğer kılcalları)

• Plazmada çözünmüş olarak ve oksihemoglobin şeklinde alyuvarlarda taşınan oksijen, akciğer toplardamarları ile kalbe
gelir. Kalpten aort atardamarı ve bundan ayrılan atardamarlarla doku ve organlara gelen oksijen doku kılcallarında
hemoglobinden ayrılır.

HbO Hb + O
2 2
(Doku kılcalları)

• Oksijen alyuvardan çıkarak kan plazmasına, oradan da difüzyonla doku sıvısına ve doku hücrelerine geçer.

Oksijenin kanda taşınması ve dolaşım sisteminde izlediği yollar

104 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT