Page 99 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

SOLUNUM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI, SOLUK ALIP VERME MEKANİZMASI VE KONTROLÜ

Burun

• Burun, solunum sisteminin dış ortamla bağlantısını kurar.
Burun
• İç yüzeyindeki epitel dokuda bulunan kıllar ve mukus tabakası alınan havayı
tozdan ve mikroplardan arındırır, nemlendirir ve ısıtır. Burun boşluğunda epi-
tel doku altında yer alan zengin kılcal damar ağı ile de alınan hava ısıtılır.
• Burun aynı zamanda koklama duyusu olarak görev yapar.

DİKKAT

Burun yollarının tahriş olması, hapşırma refleksine neden olur. Burun yollarındaki duyusal refleks, omurilik soğanına
ulaştığında büyük miktarda hava hızla burundan dışarı doğru itilir ve burundaki yabancı maddelerin dışarı atılması
sağlanır.

Yutak ve Gırtlak

• Burun boşluğundan geçen hava yutağa gelir. Yutak, ağız yoluyla alınan
besinleri yemek borusuna iletirken burundan alınan havayı soluk borusuna
iletir.
Yutak (Farinks)
• Yutak östaki borusu yoluyla orta kulakla da bağlantılıdır.

HATIRLAYALIM
Yutağın mikroplar, alerji, kuru hava, aşırı sıcak veya soğuk, asitli yiyeceklerin tüketimi ve sigara kullanımı gibi sebeplerle
iltihaplanması ya da tahriş olması faranjit hastalığına neden olur.

• Gırtlak, yutaktan gelen havayı soluk borusuna iletir. Kıkırdaktan yapılmıştır
ve besinin yutulduğu an hariç her zaman açıktır.
• İç yüzeyi epitel hücrelerin oluşturduğu mukoza tabakası ile kaplıdır ve

mukoza tabakası mukus üretimi, havanın iletilmesi ve sesin oluşmasında
görevlidir.
• Besin yutulurken gırtlak kapağı (epiglottis) gırtlağı kapatır ve besinin
soluk borusuna kaçmasını engeller.
• Gırtlakta ses telleri vardır. Konuşmak için akciğerden geçen hava, ses
tellerini titreştirir ve ses oluşur.
Gırtlak (Larinks)
• Gırtlakta, hava yolunun açık tutulmasına destek olan hiyalin ve elastik
kıkırdaklar bulunur. Kıkırdaklar dıştan bağ doku ve iskelet kasları ile sarılıdır.
Gırtlağın hareketi kaslarla sağlanır.

HATIRLAYALIM

Soğuk algınlığı, reflü ve alerji hastalıkları, sesin bilinçsiz kullanılması ve sigara kullanımı gibi nedenlerle ses telleri ilti-
haplanabilir. Gırtlağın iltihaplanması ile larenjit (gırtlak iltihabı) oluşur. Larenjit, ses kısıklığına ve konuşma kaybına
neden olabilir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 99