Page 90 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

LENF DOLAŞIMI, DOLAŞIM SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

KRİTİK BİLGİ

Lenf sıvısının taşınmasını engelleyen durumlar olursa dokularda çok miktarda sıvı toplanarak ödem denilen doku sıvısı
artışı ortaya çıkabilir.
Ödeme Neden Olan Durumlar
• kılcal kan damarlarındaki protein kaçakları
• kılcal damar basıncının artması
• kılcal damarların geçirgenliğinin artması

• azalmış plazma proteinleri sonucu kılcal damarda ozmotik basıncın düşmesi
• belirli bazı parazitlerin lenf damarlarını tıkaması olabilir.

DİKKAT
• Lenf damarlarındaki sıvının akış hızı kan damarlarındakinden daha yavaştır.
• Lenf damarlarında akış hızını;

• hücreler arası sıvının basıncı,
• damar duvarlarının ritmik kasılmaları,
• iskelet kaslarının kasılması
• solunum hareketi gibi faktörler etkiler.

Lenf sıvısının akışı yürüme ve masaj ile artar. Dinlenme durumunda lenf akımı yavaşlar.
Lenf Düğümleri
• Lenf damarları boyunca özel hücre kümelerinin oluşturduğu yapılar lenf düğümleri olarak adlandırılır ve lenf da-
marları boyunca vücutta dağınık olarak yerleşmiştir. Lenf düğümleri en çok boyun, koltuk altı, göğüs, karın ve kasık
bölgesinde bulunur.

• Lenf düğümlerinde; lenf sıvısı süzülüp temizlenir, lenf sıvısındaki toksinler ve hücre artıkları nötrleştirilir. Bakteri ve
virüslere saldıran lenfositler üretilip depolandığından lenf düğümleri vücut savunmasında önemli hâle gelmiştir.
• Lenf düğümlerinin yan yana gelmesiyle lenf bezleri oluşur. Bunlar: bademcikler, timüs bezi, koltuk altı bezleri ve
peke sarnıcıdır. Dalak da lenf düğümlerine benzer. Bademcikler en büyük lenf bezleridir.

KRİTİK BİLGİ

Vücutta enfeksiyon durumunda lenf düğümlerinin içindeki akyuvarların sayısı artar. Bu durum lenf düğümlerinin şişme-
sine sebep olur. Doktorun muayene sırasında; boyunda, koltuk altında, kasıklardaki lenf düğümlerinin şişip şişmediğini
kontrol etmesinin nedeni budur.

Lenf Dolaşımının İzlediği Yollar
• Lenf sistemi sayesinde dokular arasından toplanan sıvı tekrar dolaşıma dönmüş olur. Lenfin tekrar dolaşıma katılması
ince bağırsaklardan emilen yağların, az miktarda proteinlerin ve fazla doku sıvısının kana aktarılmasını da sağlar.
• Vücudun bacaklar, bağırsaklar gibi alt bölgesinden toplanan lenf; peke sarnıcına oradan göğüs lenf kanalı ile sol köp-
rücük altı toplardamarına aktarılır. Buradan da kalbe gitmek üzere üst ana toplardamara geçer.

• Sol koldan, başın ve göğsün sol yarısından toplanan lenf de göğüs lenf kanalından itibaren bu sıra ile kalbe ulaşır.
• Başın ve göğsün sağ yarısı ve sağ kolda toplanan lenf ise sağ lenf kanalı ile sağ köprücük altı toplardamara taşınır.
Ardından kalbe gitmek üzere üst ana toplardamara geçer.

• Sağ ve sol köprücük altı toplardamarları üst ana toplardamarda buluşarak lenf kalbin sağ kulakçığına dökülerek kan
dolaşımına dahil olur.
90 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT