Page 92 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

LENF DOLAŞIMI, DOLAŞIM SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

Düşük Tansiyon (Hipotansiyon)
• Yetişkin bireylerde kasılma basıncının 90 mmHg, gevşeme basıncının 60 mmHg’den küçük olduğu kan basıncı duru-
muna düşük tansiyon (hipotansiyon) denir.
Düşük Tansiyon (Hipotansiyon) Nedenleri;
• genetik yatkınlık,
• vücudun susuz kalması,

• vitamin ve mineral eksikliği,
• kalp hastalıkları,
• kan kaybı,
• bazı endokrin hastalıklar gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.

KRİTİK BİLGİ

Düşük tansiyonun en yaygın belirtileri baş dönmesi, bulanık görme, soğuk ve soluk cilt, mide bulantısı, kalbin hızlı at-
ması, yorgunluk ve bayılmadır. Düşük tansiyonun da tanı ve tedavisi yapılabilmektedir.

Damar Tıkanıklığı

• Kan damarlarının genellikle damar sertliği ya da bir pıhtı nedeniyle tıkanmasıdır. Damarların iç yüzeyinde meydana
gelen hasarlar damar içerisinde düzgün iç yüzeyin bozulmasına neden olurken, hasarlı bölgeye gelen akyuvarlarda bu
bölgede lipit ve kolesterolün birikmesine neden olur. Bu yağlı birikime plak (aterom plak) denir. Tıkanıklık çoğunlukla
damarlardaki plaklar nedeniyle daralmış bölgelerde gelişir. Plak büyürken damar içi daralır ve sertleşir.
• Kan damarı duvarında çeşitli nedenlerle meydana gelen kalınlaşma ve sertleşmeye ateroskleroz denir. Dolaşımdaki
kolesterol ve inflamasyon (yangı) birlikte ateroskleroz hastalığının ortaya çıkmasına neden olur. Hipertansiyonla bir-
likte başa giden damarlarda ateroskleroz meydana gelirse beyinde oksijen yokluğu nedeniyle kalıcı hasara (örneğin
felce) yol açabilir. Dil altından verilen pıhtı çözücü ilaçların hemen kullanılması, kalp krizi ve inmenin (felcin) zararlarını
azaltabilir.

Damar Tıkanıklığı Nedenleri;
• Zamanla kolesterol ve lipitlerin birikmesi ve bunların üzerine de kalsiyum tuzlarının çökmesiyle damar sertliği meyda-
na gelir. Damar sertliği atar damarların genişleyebilme özelliğinin kaybolmasına zamanla yırtılmasına neden olabilir.
Ayrıca damar çeperinde biriken yağ ve kireç, emboli sebebidir.

DİKKAT

Damar tıkanıklığı görülme olasılığı kalıtsal olabileceği gibi cinsiyete, ilerleyen yaşa, yüksek tansiyona, diyabete, aşırı
strese, aşırı yağlı ve karbohidratlı beslenmeye bağlı olabilir.

Kalp Krizi
• Kalbi besleyen koroner damarların tıkanması sonucunda kalp dokusunun beslenememesi durumunda hücreler zarar
görür ya da ölürse kalp krizine (miyokardiyal enfarktüs) neden olur.
• İnme ise beyne besin ve oksijen taşıyan damarlarda yırtılma veya tıkanma sonucu beyindeki sinir dokunun zarar gör-
mesidir.
• Pıhtı çözücü ilaçların kısa sürede kullanımı inme ya da kalp krizinin etkilerini azaltabilir.
Varis
• Varis toplardamar duvarında oluşan yapısal bozuklukla damarın genişlemesi ve damar içindeki kapakçıkların bozul-
ması sonucu kanın geri kaçması şeklinde bir damar hastalığıdır.

92 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT