Page 81 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU DÜNYADA VE TÜRKIYE'DE TICARET
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

DÜNYADA VE TÜRKIYE'DE TICARET

DÜNYADA TICARET
• Bir mal veya hizmetin kâr elde etmek amacıyla alım satımına yönelik yapılan etkinliklerin tümüne ticaret denir. Ti-
caretin ortaya çıkışı, Neolitik Çağ’da yapılan tarımsal faaliyetler ve Kalkolitik Çağ’da madenlerin işlenmesi sürecine
dayanır.
• Ticaret, başlangıcından bugüne dek gelişerek küresel bir boyut kazanmıştır. Bu kapsamda dünyanın herhangi bir
bölgesinde üretilen bir ürün, arz talep doğrultusunda istenilen her yere gönderilebilmektedir.
• Ülke içerisinde yapılan ticarete iç ticaret, ülkeler arasında yapılan ticarete ise dış ticaret adı verilir.
• Ülkeler, sahip olduğu fazla ham maddeleri ve ürettiği ürünleri başka ülkelere satar, ihtiyaç duyduğu ürünleri de başka
ülkelerden satın alır. Ülkeler arasında yapılan bu tür alım satım faaliyetlerine uluslararası ticaret adı verilir.
• Teknoloji, ulaşım ve iletişim sistemlerinde yaşanan gelişmeler ticari faaliyetlerin daha geniş alanlarda ve daha hızlı
gerçekleşmesine imkân sunmaktadır. Bu gelişmeler, ülkeler arası ticarette siyasi sınırların etki alanının azalmasına ve
yeni pazar arayışları ile serbest ticaret bölgelerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
• Dünyada gerçekleşen ticari faaliyetlerde bazı merkezler ön plana çıkmaktadır. Bunlar; Avrupa, Asya-Pasifik, Kuzey
Amerika, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Orta Doğu, Orta ve Güney Amerika ve Afrika’dır.

Bölgesel Ticaret Anlaşmaları
Avrupa Birliği Sözleşmesi
1951’de imzalanan Paris Antlaşmasına göre Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurulmuştur. Topluluk, 1957 yılında Avrupa
Ekonomik Topluluğu’na dönüştürülmüştür. 1992’de imzalanan Maastricht Antlaşması kapsamında Avrupa Birliği (AB) ku-
rulmuştur. AB’nin kurulma amaçları arasında gümrük birliğinin sağlanması, güvenlik, dış politika, ulaştırma, tarım, kültürel
faaliyetler vb. alanlarda ortak hareket edilmesi yer almaktadır.
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması (NAFTA)
ABD, Kanada ve Meksika arasında imzalanan NAFTA
(1994), üye devletler arasındaki ticari faaliyetlere esneklik
tanıyarak Kuzey Amerika’da serbest bir ticaret bölgesi ku-
rulmasını ve her türlü ticari kısıtlamanın kaldırılmasını he-
deflemektedir.
Güney Ortak Pazarı (MERCOSUR)
1991 yılında Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay ara-
sında imzalanan Asuncion (Asunsion) Anlaşması ile oluştu-
rulmuştur. Bu anlaşmada ana hedef, üye ülkeler arasında
serbest bir ticari bölge oluşturulduktan sonra ortak gümrük
tarifesinin uygulandığı; mal, hizmet ve üretim faktörlerine
yönelik serbest dolaşımın sağlandığı bir pazar kurulmasıdır.
Dünyadaki bazı bölgesel ticari iş birliği örgütleri

COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 81