Page 85 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

TÜRKİYE TURİZMİ

Coğrafi İşaretler
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından ait olduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gös-
teren işarete coğrafi işaret denir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Türkiye’de 2023
yılı itibarıyla kayıtlara geçen coğrafi işaretli ürün sayısı 1.584, başvuru sürecinde olan ürün sayısı ise 639'dur. Bir ürünün
tüm veya esas nitelikleri, belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşerî unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işa-
retlere menşe adı denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer aşamalarının tümünün belirlenen coğrafi sınırlar içinde gerçek-
leşmesi gerekir. Eskişehir lüle taşı, Kayseri pastırması, Ege sultani üzümü, Isparta gülü, Ezine peyniri, Kırkağaç kavunu,
İznik çinisi, Kars kaşarı, Avanos çömleği, Ankara tiftiği, Rize çayı, Anzer balı menşe adına tescilli ürünlerden bazılarıdır.
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşen; üretim, işleme ya da diğer
aşamalarından en az birinin bu coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere mah-
reç işareti denir. Örneğin Uşak halısı, Adana kebabı, Çorum leblebisi ve Afyon sucuğu mahreç işaretli olan ürünlerden
bazılarıdır. Menşe adı veya mahreç işareti kapsamına girmeyen ve geleneksel anlamda en az otuz yıl süreyle kullanıldığı
kanıtlanan ürün adları geleneksel ürün olarak tanımlanır.

Menşe adı Mahreç işareti

TÜRKİYE’NİN TURİZM POTANSİYELİ VE VARLIKLARI
Türkiye’nin Turizm Potansiyeli
Türkiye içerisinde barındırdığı doğal oluşumları, jeolojik yapısı, plajları, değişik kültürleri ve yaşam biçimleri ile farklı ırk
ve inançlara sahip insanların varlığı, otantik değerleri, yer altı ve yer üstü zenginlikleri Türkiye’yi görülmeye değer bir ülke
hâline getirmiştir. Orman alanları, relikt ve endemik bitkiler, anıt ağaçlar, yaban hayatı gibi zengin biyoçeşitliliğin yanı sıra
sulak alanlar, farklı özelliklere sahip akarsular ve göller Türkiye’nin turizm potansiyelini artıran diğer hususlardır. Ayrıca
birçok medeniyete ait kültür varlıklarına ev sahipliği yapan Türkiye, çevresindeki turizm alanlarına göre oldukça ilgi çekici
bir konumdadır.
Türkiye’nin Turizm Varlıkları ve Türleri
Kıyılar ve Deniz
Türkiye; 8.333 km kıyı uzunluğu ile çok sayıda koy, körfez ve plaja sahip olan önemli bir ülkedir. Kıyı turizmi, Türkiye’de
oldukça önemli bir seviyededir. Özellikle Güneybatı ve Batı Anadolu kıyıları, dış turizm açısından Türkiye’nin en gözde
kıyı turizm alanlarıdır. Sarımsaklı Plajı (Balıkesir), Ilıca Plajı (İzmir), Ölüdeniz (Muğla), İztuzu Plajı, (Muğla), Kaputaş Plajı
(Antalya) Türkiye’deki önemli kıyı turizm alanlarına örnek verilebilir. Batı Anadolu kıyılarında bulunan ada, yarımada, koy
ve körfezler yat turizminde en çok tercih edilen yerlerdir. Yat ve kruvaziyer turizminde tercih edilen alanlara İstanbul, İzmir,
Antalya, Marmaris ve Kuşadası limanları örnek verilebilir.
Akarsular, Göller ve Jeotermal Sular
Türkiye’de akarsu turizmi açısından rafting, kano, su kayağı gibi su sporları yapılmaktadır. Bu sporlarda ön plana çıkan
akarsulara Çoruh, Manavgat ve Göksu nehirleri örnek verilebilir. Tortum (Erzurum), Muradiye (Van), Kapuzbaşı (Kayseri),
Girlevik (Erzincan), Düden ve Kurşunlu (Antalya) şelaleleri de önemli turizm varlıklarındandır.
Göl turizminde öne çıkan göllere; Uzungöl (Trabzon), Abant Gölü ve Yedigöller (Bolu) ile Manyas Kuş Gölü (Balıkesir),
Nemrut (Bitlis), İznik (Bursa), Beyşehir (Konya-Isparta) ve Van Gölü verilebilir.
Türkiye’nin jeolojik yapısı nedeniyle sahip olduğu jeotermal sular, termal turizm kapsamında değerlendirilmektedir. Daha
çok sağlık amaçlı ziyaret edilen bu yerlere Afyonkarahisar, İzmir, Bursa, Yalova, Denizli, Ankara ve Sivas’ta bulunan kap-
lıcalar örnek verilebilir.

COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 85