Page 88 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU ÜLKELERİN KONUMUNUN ETKİLERİ VE TÜRKİYE’NİN
ÖZETİ JEOPOLİTİK KONUMU
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ÜLKELERİN KONUMUNUN ETKİLERİ VE TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİK KONUMU

KITA VE OKYANUSLARIN KONUMSAL ÖNEMİ
• Geçmişten günümüze dünyada yaşanan bazı gelişmeler, kıta ve okyanusları jeopolitik yönden farklı şekillerde etkile-
miştir.
• Coğrafi keşifler, doğal kaynakların varlığı, si-
yasi gelişmeler, ulaşım ve teknoloji alanında
kaydedilen ilerlemeler bu değişime neden
olan unsurlara örnek verilebilir.
• Özellikle ihtiyaç duyulan doğal kaynaklara
ulaşma isteği bazı bölge ve güzergâhların
işlevselliğini artırarak daha değerli hâle gel-
mesini sağlamıştır.
• Orta Çağ’da özellikle İpek ve Baharat yolları
üzerinde yer alan şehirler bu dönemde önem-
li ticaret merkezlerine dönüşmüştür.
• Kıtalar arası ticaret sayesinde Avrupalılar,
Asya ülkelerine ait bilimsel bilgi birikimini Ba- İpek ve Baharat Yolu
tı’ya taşımıştır.
• Avrupalılar, ülkelerine ulaşan baharatlar ve
değerli madenlere daha kısa yoldan ulaşa-
bilmek için açık denizlere açılmışlardır. Ya-
pılan coğrafi keşifler sonucunda Avrupalı
denizciler, Akdeniz Havzası’nı kullanmadan
doğrudan Hindistan’a ulaşabilmiştir.
• Denizaşırı yolculuklar yeni kıtalar ve ticaret
yollarının keşfedilmesiyle sonuçlanmış, kıta-
lar ve okyanusların jeopolitik yönden önemli
değişikliklere uğramasına neden olmuştur.
• Portekiz ve İspanya öncülüğünde başlayan
coğrafi keşifler, yeni deniz yolları ve kara
parçaları üzerinde bulunan zenginliklerin
daha ucuz bir şekilde Avrupa’ya taşınmasını Coğrafi keşifler
sağlamıştır.
• Keşifler; ilerleyen süreçte Hollanda, Fransa,
İngiltere gibi Avrupa ülkelerinin katılımıyla
daha geniş bir alana yayılmıştır. Bu durum,
sömürgeciliğin hız kazanmasına neden ol-
muştur.
• Coğrafi keşifler sonrası işlerliği azalan Ak-
deniz, Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla tekrar
önemli hâle gelmiştir.
• Panama Kanalı’nın açılması, deniz yolu ula-
şımında ülkelere önemli avantajlar sağlarken
Macellan Boğazı’nın zamanla önemini yitir-
mesine neden olmuştur.
• Petrol, XX. yüzyıldan itibaren enerji ve ham Sömürgeci devletler ve XVIII. yüzyıldaki sınırları
madde kaynağı olarak kullanılan stratejik bir
ürün hâline gelmiştir. Petrol sevkiyatında etkin şekilde kullanılan Hürmüz Boğazı, Babülmendep Boğazı, Süveyş Ka-
nalı gibi su yollarının jeopolitik önemi artmıştır.

88 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - AYT