Page 133 - Konu Özetleri AYT Fizik

ALTERNATİF AKIM

Bobinlerin Kullanım Alanları
• Radyo alıcı-verici devrelerinin yapımında bobinler kullanılır.
• Akım değişimine karşı gösterdiği direnç etkisi sebebiyle evlerde ve sanayide devre koruyucu olarak kullanılır.
• Yıldırım düşmesi ve diğer kaçak akımlarda canlıların ve elektronik cihazların zarar görmemesi için bobinli devreler
kullanılır.

KAPASİTANS VE KAPASİTİF REAKTANS
Şekildeki gibi doğru akım kaynağına bağlanan sığaçlı devrede M anahtarı kapatıldığında sığaç tamamen yükleninceye
kadar devredeki akım zamanla azalır. Bu sürede sığacın gerilimi artarak doğru akım kaynağının elektromotor kuvvetine
zıt ve eşit büyüklüğe ulaşır.
Sığaç tamamen dolduğu andan itibaren devreden akım geçmez.

A
C

+ -
M

Sığaçlar elektrik enerjisini levhaları arasında oluşan elektrik alanda depolar. Sığaç depoladığı enerjiyi bu alanın boşaltılma-
sı sırasında tekrar devreye verir. Fotoğraf makineleri ve kameralardaki flaş ışığı bu şekilde elde edilir.
Sığaç alternatif akım kaynağına bağlanırsa alternatif akımı geçirir. Uçlarına gerilim uygulandığında sığaç, gerilim değeri
minimumdan maksimum değere ulaşıncaya kadar yük birikimiyle başlar.

C

V
~

Devrenin gerilimi sürekli değişken olduğu için sığaçtaki gerilim ile alternatif akım kaynağının gerilimi eşit oluncaya kadar
akım artar. Bu gerilimler eşitlendiğinde yük akışı durur. Bu esnada gerilim yön değiştirdiğinden sığaç boşalır ve devrede
ters yönde önce artıp sonra azalan bir akım ortaya çıkar.
Sığacın yük depolayabilme kapasitesine kapasitans denir. Kapatisans, C sembolü ile gösterilir ve birimi faraddır (F). Aynı
gerilim altında sığacın depolayabileceği enerjinin bir ölçüsüdür.
Alternatif akım devrelerinde sığacın akıma karşı gösterdiği zorluğa kapasitif reaktans denir. Kapasitif reaktans X sem-
C
bolü ile gösterilir. Birimi ohm (Ω)dur.
PÜF NOKTA

Kapasitif reaktans; alternatif akımın frekansı, sığacın fi-
ziksel özellikleri ve levhalar arasındaki yalıtım malzeme-
sine bağlı olarak değişir.

DİKKAT

Alternatif akım devresinde sadece sığaç varsa devrede
güç (enerji) harcanmaz.

FİZİK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 133