Page 135 - Konu Özetleri AYT Fizik

FIZIK

KONU ELEKTRIK VE MANYETIZMA
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TRANSFORMATÖRLER
Kullanım amacına göre alternatif akımı ya da potansiyel farkını yükseltebilen ya da alçaltabilen araçlara transformatör
(trafo) denir. Elektrik akımının uzak mesafelere taşınması sırasında iletim hattının direnci yüzünden oluşan ısıya dönüşen
enerjiyi en aza indirmek için yüksek gerilime sahip alternatif akım tercih edilir. Elektrik santrallerinde üretilen elektriğin
gerilimi ihtiyaca göre yükseltilir.

Transformatör Transformatör

K L

PÜF NOKTA

Çok yüksek olan gerilimin evlerde ve iş yerlerinde doğru-
dan kullanılması mümkün değildir. Elektrik akımı yerleşim
yerlerine veya iş yerlerine ulaştığında gerilim düşürülerek
kullanılabilir seviyeye getirilir.

Elektrik santralinde elde edilen gerilim V, akım şiddeti i ise iletim hattına sağlanan güç;

P = V • İ

DIKKAT

Gerilim artırıldığında güç kaybını azaltmak için akım azal-
tılır.

İdeal bir transformatörün ana bileşenleri iki bobindir. Bobinler birbirinden yalıtılmıştır. Ancak ikisi de aynı demir çekirdek
üzerindedir.

Primer (giriş) sarım Sekonder (çıkış) sarım Alternatif akım, primer bo-
N P N S binde değişken bir man-
yetik akı oluşturur. Primer
Primer (giriş) akım Sekonder (çıkış) akım bobindeki manyetik akı
değişimi, sekonder bobin-
V
V P S de de oluşur. Bu da sekon-
Primer (giriş) gerilim Sekonder (çıkış) gerilim der bobinde bir indüksiyon
elektromotor kuvveti oluş-
masını sağlar.

• Sarım sayıları N > N ise çıkış gerilimi giriş geriliminden düşük olur. Böyle transformatörlere alçaltıcı transforma-
P S
törler denir.
• Sarım sayıları N > N ise çıkış gerilimi giriş geriliminden yüksek olur. Böyle transformatörlere yükseltici transfor-
S P
matörler denir.

FIZIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 135