Page 173 - Konu Özetleri AYT Fizik

KEPLER KANUNLARI

KEPLER KANUNLARI
Johannes Kepler'in astronomiye katkıları gerçekten de büyük önem taşır. Kepler, Nicolaus Copernicus'un Güneş merkezli
evren teorisini genişletti ve gözlemlere dayanan daha doğru bir model ortaya koydu. Copernicus, gezegenlerin Güneş
etrafındaki hareketlerinin dairesel olduğunu ve sabit hızda gerçekleştiğini öne sürmüştü. Ancak Kepler, Tycho Brahe'nin
dikkatlice topladığı gözlem verilerini kullanarak, bu teorinin eksikliklerini giderdi.
Kepler'in buluşlarının temelinde, gezegenlerin Güneş etrafında eliptik yörüngelerde hareket ettiği ve Güneş'e yakınlıklarına
göre hızlarının değiştiği yatmaktadır. İşte Kepler'in üç yasası şöyle sıralanabilir:

1. Yörüngeler Kanunu

Gezegen Gezegenler Güneş'in etrafında eliptik yörüngelerde
dönerler. Bu yörüngelerin şekli, elipsin iki odak nok-
Güneş
tasından birinde Güneş vardır. Bu durum, gezegenle-
rin Güneş'e yakın olduklarında kütle çekim kuvvetinin
daha fazla olması sebebi ile hızlandıkları anlamına ge-
Odak
Odak lir. Buna karşılık, Güneş'ten uzaklaştıkça kütle çekim
kuvveti zayıflar, hızları azalır.

KRİTİK BİLGİ

C
4

Gezegen güneş etrafında dolanırken, sürat büyüklüğü
Güneş Ç4
3 ve kütle çekim kuvveti faklı değerler alır. Hız vektörü ile
Ç1 kuvvet vektörü arasındaki açı 90°den küçük olduğu za-
D man gezegen hızlanır, açı 90°den büyükse gezegen
Odak Ç3
Odak yavaşlar.
Ç2 B

2
1
A

KRİTİK BİLGİ

Açısal momentum, bir cismin dönme hareketinin büyüklüğü-
Güneş Ç2 nü ve yönünü tanımlayan vektörel bir niceliktir. Eğer üzerine
net bir tork etkisi uygulanmazsa, açısal momentumun büyük-
Ç1 lüğü ve yönü sabit kalır. Güneş'in gezegene uyguladığı kütle
çekim kuvveti, gezegenin üzerinde tork etkisi oluşturmaz çün-
Odak Ç3 kü bu kuvvet gezegenin kütlesinin merkezine doğru yönelir.
Odak Bu nedenle, gezegenin açısal momentumu korunur.

FİZİK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 173