Page 224 - Konu Özetleri AYT Fizik

FİZİK

KONU ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

BÜYÜK PATLAMA TEORİSİ
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU

Büyük patlama teorisi; evrenin aşırı yoğun, sıkıştı-
rılmış enerji şeklinde, atomdan küçük ve sıcak bir
noktadan meydana geldiğini savunan ve yaygın şe-
kilde kabul gören bir modeldir.
Büyük patlama teorisine göre patlayan şey evrenin
kendisidir. Yoğun parçacık ve fotonların soğuması
sonucunda yıldızlar ve gök adalar oluşmuş ve evre-
nin şekli ortaya çıkmaya başlamıştır.
Evrenin yaşının, büyük patlamadan günümüze ka-
dar geçen sürenin, yaklaşık 13,8 milyar yıl olduğu
düşünülmektedir.
•Büyük patlamadan sonraki ilk saniyede evren çok
sıcak ve çok yoğun bir hâldedir ve henüz atomlar
bile oluşmamıştır.
•Büyük patlama teorisine göre dört temel kuvvet
içerisinde diğerlerinden ilk ayrılan kuvvet, kütle çe-
kim kuvveti olmuştur.
•Evren genişleyip soğudukça maddenin temel yapı
taşları olan kuarklar ve leptonlar oluşmuştur.
•Bir dakika sonra kuarklar birbirine yapışıp protonla-
rı ve nötronları oluşturmuştur.
•Ardından ilk 3 dakika içinde proton ve nötronlar
atom çekirdeklerini oluşturacak şekilde birleşmiştir.
•300 bin yıl sonra çekirdekler elektronlarla bağlana-
rak ilk atomları oluşturmuştur.
Büyük Patlama Modeli •200 milyon yıl sonra ise ilk yıldızlar oluşmuştur.

Evrenin Genişlemesi
Üzerinde yaşadığımız Dünya da dâhil olmak üzere her türlü astronomik cismi (gökadalar, gezegenler, yıldızlar, tozlar vb.)
içine alan madde ve enerjinin tamamı evreni oluşturur.
Peki, evrenin sınırları neresidir?
Günümüz teknolojisi ile (teleskoplar, uydular vb.) evrenin görülebilen kısmı yani görünür evrenin çapı, şu an için ışığın yak-
laşık 93 milyar yılda katedebileceği mesafe olarak tahmin edilmektedir. Evrenin boyutları muhtemelen görünür evrenden
çok daha büyüktür.
Evrenin başlangıcı, oluşumu ve geleceği birtakım teorilerle anlaşılmaya çalışılmaktadır. Sonsuz büyüklükteki evrenin bü-
yük patlama ile başladığı fikri 1920 yılında ortaya atılmıştır.
Büyük patlamadan sonra evrenin sürekli genişlediği fikri, bütün bilim çevrelerince kabul görmektedir. Son bulgular, evrenin
sürekli genişlemekte hatta bu genişlemenin hızlanarak gerçekleşmekte olduğunu göstermektedir. Evrenin genişlemesinin
sonsuza kadar devam edip etmeyeceği konusu henüz kesinlik kazanmamıştır.
Büyük patlama teorisini destekleyen bulgulardan en önemlileri Doppler Etkisi ve Kozmik Mikrodalga Art Alan Işıması’dır.

224 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - AYT