Page 25 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

DAVRANIŞIN OLUŞUM SÜRECİ - PSİKOLOJİK SÜREÇLER VE BİYOLOJİK SÜREÇLERİN İLİŞKİSİ - KALITIM VE ÇEVRENİN DAVRANIŞA ETKİSİ

Psikolojik Süreçler ve Biyolojik Süreçlerin İlişkisi
Psikolojik Süreçlerin ve Davranışların Beyin Yapısıyla İlişkisi:
• Modern psikolojiye göre psikolojik süreçlerle biyolojik yapı ilişki içindedir. İnsan bedeninde psikolojik süreçlerle yakın-
dan ilişkisi olan sistemler endokrin sistem ve sinir sistemidir. Bu iki sistem birlikte çalışarak organizmanın kontrol ve
düzenini sağlar.
• Hormonların salgılanmasından endokrin sistemi sorumludur. Bazı psikolojik rahatsızlıkların nedeni hormonlardaki dü-
zensizliklerdir. Hormonlar ergenlik, yaşlılık gibi geçiş dönemlerindeki davranış değişikliklerini de etkiler.
• Sinir sistemi vücudun elektrokimyasal iletim ağıdır. Her türlü davranış, beynin değişik bölgelerinde yer alan sinir hüc-
relerinin etkinliği ile gerçekleşir. Değişik duyu organlarından gelen binlerce bilgi sinir sistemi sayesinde taşınır, işlenir
ve bu bilgilere uygun yanıtlar oluşturulur.
• Sinir sistemi, merkezî ve çevresel sinir sistemi olarak ikiye ayrılır. Beyin ve omurilikte bulunan nöronlardan oluşan
sisteme merkezî sinir sistemi denir.
• Çevresel sinir sistemi, beyin ve omurilik haricinde vücudu ağaç kökü gibi saran sinirlerden oluşur. Merkezî sinir
sisteminden vücudun organlarına bilgi getirip götürme görevini üstlenir. Çevresel sinir sistemindeki bu sinirler, hasar
veya kopma durumunda kendilerini yenileyebilme özelliğine sahiptir.
• İnsan beyninde 13 milyar kadar sinir hücresi vardır. Uyarıcıların algılanarak onlara verilen tepkilerin yani davranışların
temelinde bu sinir hücrelerinden biri olan nöronlar yer alır. Nöronlar insan vücudundaki bilgi aktarımını kimyasal ve
elektriksel yollarla sağlayan sinir hücreleridir.
• Vücudunuzdaki kaslara, organlara ve salgı bezlerine bilgiler göndererek onların çalışmasını kontrol eden nöronların
çoğu beynin dış kabuğunda yani gri bölgede bulunur.
• Nöron iki özel uzantısı olan bir hücredir. Bu uzantılardan bir tanesi uyarıları almaya yarayan dendrittir. Daha uzun
olan diğer uzantı ise uyarıları iletmeye yarayan aksondur. Sinir gövdesinin uzantısı olan aksonlar, “miyelin” denen
özel bir kılıfla çevrilidir. Bu kılıf, elektrik sinyallerinin çok hızlı iletilmesini sağlar. Bu kılıfın hasar gördüğü durumlarda
bazı kasların kontrolü bozulur. Nöron gövdesindeki dendritler, başka nöronlardan gelen aksonlarla bağlantı hâlindedir.
Nöronlar arasındaki “sinaps” denen bu bağlantılar sayesinde beyinde oluşan bir sinyal, çok kısa bir sürede vücudun
istenen yerine ulaştırılır.

• Kafatasının üst kısmında yer alan ve iki yarım küre şeklindeki sinir kütlesinden oluşan beyin, tüm vücudu yöneten bir
organdır. Beynin dış yüzeyi, beyin kabuğu (korteks) adı verilen ince bir hücre tabakasıyla kaplıdır. Korteks her biri
farklı işleve sahip olan dört loba ayrılır:
1• Alın lobu (frontal lob), dört lobun en büyüğüdür ve beynin ön kısmında bulunur. Alın lobunun en önemli işlevlerinden
biri istemli motor hareketlerini gerçekleştirmektir. Sağ motor korteksi vücudun sol tarafındaki, sol motor korteksi ise
vücudun sağ tarafındaki kasları kontrol eder. Bu sayede vücudun istenilen kısmı hareket ettirilebilir.
PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 25