Page 73 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

DÜŞÜNMENİN YAPI TAŞLARI - DİLİN DÜŞÜNMEDEKİ ROLÜ - DOĞRU KARAR VERMEDE İRDELEMENİN ÖNEMİ

Tüm bu irdeleme sonucunda birey, problemin çözümü ile ilgili bir “karara varır.” Karar verme, herhangi bir irdeleme duru-
munda geçerli olabilecek tüm hâlleri düşünüp bir sonuca ulaşmak ve bir yargıya varmaktır.
Günlük yaşamda alınan kararlarda her zaman akıl yürütme ilkeleri kullanılmaz. Duygular, geçmiş yaşantı ve deneyimler
mantıklı düşünmenin önüne geçebilir.
Problem çözme becerisi zekâ, güdülenme, kurulum ve işleve takılma etkenlerine bağlıdır. Zekâ ve güdülenme problem
çözmeyi kolaylaştıran faktörlerdir.
Birey ne kadar zekiyse problem çözmede o kadar başarılıdır. Zira problem çözmek için olaylar arasında ilişkiler kurmak
zekâ ve kavrama gücünü gerektirir.
Problem çözebilmek için çözümü merak etmek, amaca ulaşmayı engelleyen unsurları ortadan kaldırmayı istemek gerekir.
Bu nedenle güdülenme problem çözmeyi kolaylaştırır.
Kurulum ve işleve takılma problem çözmede karşılaşılan engellerdir.
İnsanların daha önceden edindiği belirli şeyleri yapma biçimleri yani alışkanlıkları yeni problemleri de aynı biçimde ele
almalarına, daha önce kullandığı çözümleri kullanmalarına neden olur. Buna zihinsel kurulum ya da saplantı denir. Kuru-
lumlar problemin başında bireyin düşüncelerini belirli bir doğrultuda yönlendirir ve düşüncenin yanlı olmasına yol açar. Bu
nedenle problemi çözemeyebilir hatta problemin çözümüne engel olabilir.
Bir tür zihinsel kurulum olan işleve takılma bir nesnenin sadece belirli kullanımlarını görebilme eğilimidir. Nesnelerin farklı
bir işlev için kullanılmalarını gerektiren bir problemle karşılaşınca bu yeni işlevi fark etmekte güçlük çekilir.
Örneğin ders çalışırken saçı toplamak için kalem kullanmak gibi bir çözüm düşünmek, toka aramak yerine kalemi kullan-
mak işleve takılmamaktır.

PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 73