Page 21 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

EDEBÎ SANATLAR

İSTİARE (EĞRETİLEME)

Benzetmenin asıl unsurları olan benzeyen ya da kendisine benzetilenin yalnız birinin kullanılmasıyla yapılan
edebî sanattır.
Sadece kendisine benzetilenle yapılan çeşidine açık istiare, sadece benzeyenle yapılan çeşidine kapalı istiare
denir.
benzeyen: (sevgili)
Sabahtan uğradım ben bir fidana benzetilen: fidan
Dedim mahmur musun dedi ki yok yok açık istiare

benzeyen: gözler
Her akşam güneşin battığı yerden benzetilen: (ay)
Gözlerin doğuyor gecelerime kapalı istiare

MECAZIMÜRSEL (AD AKTARMASI / DÜZ DEĞİŞMECE)

Bir sözün, benzetme amacı güdülmeden, başka bir sözün yerine kullanılmasıdır.
Mecazımürselde parça-bütün, neden-sonuç, eser-sanatçı, iç-dış, yer-insan, soyut-somut, yön-uygarlık, araç-kul-
lanıcı gibi anlam ilgileri bulunur.
Parça-bütün ilişkisi: Dilerim Tanrı’dan ki sana açık kucaklar insan
Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun

Neden-sonuç ilişkisi: Benim için yağdırıldı o rahmet! yağmur
Evliyanın sözündeki muhabbet,

Sanatçı-eser ilişkisi: Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta,
Tanbûri Cemil Bey çalıyor eski plâkta. eserleri

İç-dış ilişkisi: Sütun sütundu uzaktan şelaleler.
Deniz güzel... geceler, çeşmeler serin... su

Yer-insan ilişkisi: Hayattan canlı ölüm, günahtan baskın rahmet;
Beyoğlu tepinirken ağlar Karacaahmet...
insanlar ölüler

TEŞHİS (KİŞİLEŞTİRME)

İnsan dışındaki varlık ve kavramlara insana ait duyuş ve davranış özellikleri yükleme sanatıdır.
Gül üzülsün gonca açılsın bana sen gül yeter
Ağlasın bülbüllerin ey gonca tek sen gül yeter

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 21