Page 26 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DILI VE EDEBIYATI

KONU GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

GENEL ÖZELLİKLERİ

• X. yüzyıldan itibaren kitleler hâlinde İslamiyet’i kabul etmeye başlayan Türklerin İslamiyet etkisinde köklü bir edebî
gelenek oluşuncaya kadar (XIII. yüzyıl) verdiği eserler, Geçiş Dönemi ürünleridir.
• Bu dönem eserlerinde:

• Uygur ve Arap alfabesi kullanılmıştır.
• İslam öncesi kültür ile İslami kültür iç içedir.
• Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir ancak dil yine de halkın anlayacağı bir Türkçedir.
• Aruz ölçüsünün yanında hece ölçüsü kullanılmıştır.
• Nazım birimi olarak dörtlük ve beyit kullanılmıştır.
• Arap ve Fars edebiyatlarından alınan nazım biçimleri ilk defa kullanılmıştır.

• Daha çok dinî-tasavvufi-ahlaki konular işlenmiştir.
• Eserler Karahanlı (Hakaniye) Türkçesi ile yazılmıştır.
• Bu dönemin en önemli eserleri Kutadgu Bilig, Dîvânu Lugâti’t-Türk, Atabetü’l-Hakayık ve Divân-ı Hikmet ’tir.

KUTADGU BİLİG

• Mutluluk Veren Bilgi” anlamına gelen Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib tarafından 1069 yılında yazılmıştır.
• Eser 6645 beyit ve 173 dörtlükten oluşmaktadır.
• Eser; Allah, peygamber, dört halife ve eserin sunulduğu kişiye övgüyle başlar.

• Eserde adalet, doğruluk, iyilik, erdem, akıl, bilgi, zaman, mutluluk, halkla ve devlet görevlileriyle münasebetler gibi
konularda bilgiler verilir.
• Alegorik bir eser olan Kutadgu Bilig, dört sembolik kişiliğin karşılıklı konuşmaları şeklinde oluşturulmuştur:

DİKKAT
Kutadgu Bilig, Türk edebiyatında birçok açıdan ilk olma
özelliği gösterir.
• Geçiş Dönemi’nin edebî eser niteliği taşıyan ilk eseridir.
• İslamiyet’in etkilerinin görüldüğü ilk eserdir.
• İlk mesnevidir.
• Aruz ölçüsünün ve beyit nazım biriminin kullanıldığı ilk
eserdir.
• İlk siyasetnamedir.

26 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT