Page 22 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

EDEBÎ SANATLAR

İNTAK (KONUŞTURMA)
İnsan dışındaki varlık veya kavramın konuşturulması sanatıdır.
Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna:
Tenimde bir yara işler gibisin.

TENASÜP (UYGUNLUK)
Anlamca birbiriyle ilgili kelimelerin bir arada kullanılması sanatıdır.
Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken
Bir uzak yıldıza benzerdi güneş, sen varken

TEZAT (KARŞITLIK)
Birbirine karşıt duygu, düşünce, hayal ve durumları ifade eden kavramları bir arada kullanma sanatıdır.
Lâmbada titreyen alev üşüyor
Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban.

TELMİH (HATIRLATMA)
Hemen herkesçe bilinen bir olaya veya kişiye gönderme yaparak o olayı veya kişiyi hatırlatma sanatıdır.
Ben hele şol denlüce bildüm ki hüsn içre o yâr
Göz terâzûsıyla Mısr’un Yûsuf-ı Ken‘ân’ıdur

İRSALİMESEL
Şiirde atasözü veya vecize (özdeyiş) kullanma sanatıdır.
Balık baştan kokar bunu bilmemek
Seyrânî gafilin ahmaklığından

TECAHÜLİARİF (BİLMEZDEN GELME)
Bildiği bir şeyi bilmez görünme, bilmezlikten gelme sanatıdır.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar?
Neden böyle düşman görünürsünüz,
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

KİNAYE (DEĞİNMECE)
Gerçek anlamı da düşünülebilecek bir sözü gerçek anlamının dışında (mecaz anlamıyla) kullanma sanatıdır.
Kinayede asıl maksat, sözün mecaz anlamıdır.
Bulamadım dünyada gönle mekân
Nerde bir gül bitse etrafı diken İyilik ve güzellik, kötülük ve çirkinlikle beraberdir.

Dadaloğlu’m der ki belim büküldü âciz kalmak
Gözümün cevheri yere döküldü

22 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT