Page 223 - Öğretim Programı Okuryazarlığı

Öğretim Programı Okuryazarlığı EK 2: Fizik 10 (10.1.1.2.-Analiz) Ders Planı Örneği

Tahminî Süre: 20 dakika
Öğretmen, öğrencilerin simülasyonla keşfettiği bilgileri derinleştirmeleri için aşağıdaki soruları sorar.

1. ÖRNEK SORU: Elektrik enerjisini ısıya dönüştüren direnç tellerine rezistans denir. Rezistanslar genellikle
nikel, krom, demir ve alüminyum alaşımlarından yapılır. Nikel-krom alaşımı (nikrom), yüksek öz direncin-
den ve oksitlenmeye dayanıklılığından dolayı tost makineleri, ütüler ve elektrikli ısıtıcılarda yaygın olarak
kullanılmaktadır.
Buna göre bir elektrikli ısıtıcıda kullanılan rezistansın direncini artırmak için neler yapılabilir?
Cevap: 1. Telin uzunluğu artırılabilir.

2. Telin kesit alanı azaltılabilir.
3. Öz direnci büyük olan metal kullanılabilir.

2. ÖRNEK SORU: Bir maddenin iletkenliği atomlarının en dış yörüngesindeki elektron sayısına bağlıdır. Bu
4-DERİNLEŞTİRME elementlerin özelliklerini belirlemektedir. Değerlik elektron sayısı dörtten az olan metaller iletkendir.
elektronlara değerlik elektronları denir. Değerlik elektronları çekirdeğe zayıf olarak bağlı olup ait oldukları

Direnç üzerinde elektrik enerjisi ısıya dönüşür. Elektrik enerjisinin iletiminde ısıya dönüşen enerji kayıplarını
azaltmak için direnci küçük olan metaller tercih edilmelidir.
Tabloda bazı metallerin öz direnç değerleri verilmiştir:

Metal Adı Öz Direnç (Ω . m)
Alüminyum 2,82 x 10 -8
Demir 10 x 10 -8

Tungsten 5,6 x 10 -8

Elektrik enerjisi iletim hatlarında kullanılacak iletken tel seçiminde tabloda verilen aynı boy ve kalınlıktaki
metallerden hangisi tercih edilmelidir? Sebebini açıklayınız.

Cevap: Alüminyum. Isıya dönüşen enerji azaltılmak istenildiğinde direnci küçük olan metaller tercih edilir.
Aynı boy ve kalınlıktaki metallerden öz direnci küçük olanın direnci daha küçüktür.

Bu soruda direncin kimyanın metaller konusu ile ilişkilendirilmesi amaçlanmıştır. Böylece öğrencilerin öğrendiği yeni bilgileri
farklı bir alanla ilişkilendirerek kullanması sağlanmaktadır.

Öğrencilerin keşfetme basamağında ulaştıkları bilgileri derinleştirmeleri için yeni bir problem durumu oluşturulmuştur. Öğ-
renilen bilgilerin günlük hayatta karşılıklarının görülmesinin, bilginin özümsenmesine katkıda bulunması hedeflenmektedir.
Böylece anlamlı öğrenmenin sağlanması amaçlanmıştır.

222
222