Page 77 - ÖNLEYİCİ DİSİPLİN UYGULAMALARI ÖĞRETMEN REHBER KİTABI

Okul ortamında sıklıkla karşılaşılan çatışmalara olumsuz stratejilerle yaklaşan

öğrenciler için kapsamlı eğitimler planlanarak özellikle yıkıcı stratejiler kullanan öğrenciler
için önlem alınması, disiplin sorunlarının ortaya çıkmadan önlenmesinde önemlidir. Yine

çatışmaların çözülmesinde kaçınma stratejilerini kullanan öğrenciler de sorunun çözümüne
yönelik olarak bir adım atmadığından çatışmanın daha büyük sorunlara yol açacak şekilde

büyümesine neden olabilir. Çatışma çözme eğitimi; öğrencilerin çatışmaları iş birliğine yönelik
yapıcı ve bütünleştirici problem çözme stratejileri ile çözmeleri konusunda bilinçlenmesini

sağlar. Öğrencilerin çatışma durumunda hangi stratejiyi kullandığının belirlenmesi ve bu

stratejiye ilişkin davranış değişikliklerinin gerçekleşmesi için yol gösterici olması açısından
aşağıda stratejilere ilişkin örnekler verilmiştir:

İşbirliğine Yönelik Yapıcı ve Bütünleştirici Problem Çözme Stratejileri: Ayşe ve Mehmet
çatışmalarında her iki tarafın da düşüncelerine, isteklerine ve duygularına önem verilmesi,

duygu, düşünce ve isteklerin açıkça ifade edilmesi gerektiğini düşünür; çatışma esnasında
kendini açık şekilde ifade eder ve karşı tarafın da aynı şekilde davranmasını bekler. Bu

öğrenciler, okul yaşamında da kendini rahatlıkla ifade edebilirler.

Hükmedici ve Yıkıcı Problem Çözme Stratejileri: Emre beden eğitimi derslerindeki serbest

zamanlarda arkadaşlarını basketbol oynamaya zorlamakta, arkadaşları basketbol oynamak
istemediklerini söylediğinde ise basketbolun o şartlarda oynayabilecekleri en iyi oyun olduğunu

kesin ve itiraz kabul etmeyecek bir tarzda söylemektedir. Emre; okul yaşamında da genel olarak

zorlayıcı, arkadaşlarına emir vermekten hoşlanan, kurallara uymayı çoğunlukla reddeden bir
öğrencidir.

Kaçınma Stratejileri: Cemre, sessiz ve içine kapanık bir öğrencidir. Sınıf arkadaşlarıyla
problem yaşadığında, tartışmamak için her zaman ortamı terk etmeyi, bu mümkün değilse

karşısındaki haksız bile olsa kendi duygu, düşünce ve isteklerini geri plana atarak,
karşısındakini haklı olarak kabul eder. Bu nedenle çok arkadaşı yoktur ve isteklerini ifade

edemediği gibi isteklerine de ulaşmakta da sorunlar yaşamaktadır.

Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi önleyici disiplin uygulamalarında öğrencileri

tanımak ve hangi durumlarda nasıl davranacaklarını önceden bilmek önemlidir. Çatışma
durumunda öğrencilerin nasıl davranacağını bilmek, davranışa göre önlem almak ve öğrencilere

çatışma çözme becerileri kazandırmak disiplin sorunları ortaya çıkmadan önlemede yardımcı

olacaktır. Davranış sorunları olan öğrenciler de dâhil olmak üzere tüm öğrencilerin, çatışmaları
doğru ve yapıcı şekilde çözmeleri için gerekli becerileri geliştirmeleri gerekir. Öğrenciler, bir

çatışmayı çözmek için gereken temel becerileri öğrenebilirler.

72