Page 134 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

M ehmet Fuat Köprülü
MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ

(1890-1966)

Hayatı ve Eserleri

İstanbul'da doğmuştur. Osmanlı veziriazamlarından Köprülü Mehmet Paşa’nın soyundan gelen Fuat
Köprülü, ilk ve sonraki öğrenimini İstanbul'da yapmıştır. Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenmiştir. Paris, Bakü
ve Oxford’ta (Oksfort) Türkoloji kongrelerine katılmıştır. Serveti Fünun dergisinin edebî muharrirliğini,
Hak gazetesi yazı işleri müdürlüğünü yapmış, birçok gazete ve dergide yazıları yayımlanmıştır. Kars ve
İstanbul milletvekili olarak Dışişleri Bakanlığı yapmıştır. 28 Haziran 1966’da vefat etmiştir.
Bugünkü Edebiyat, Hayat-ı Fikrîye makale; XIX uncu Asır Saz Şairlerinden Erzurumlu Emrah, Fuzuli Hayatı
ve Eserleri, Tevfik Fikret ve Ahlakı biyografi; Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Türk Saz Şairleri, Divan
Edebiyatı Antolojisi, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, Türkiye Tarihi, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
araştırma / inceleme türünde verdiği eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları

• Fuat Köprülü’nün Türkçeye en önemli katkısı Türk edebiyatı tarihi alanında yaptığı çalışmalardır.
O, çalışmalarını karşılaştırmalı bir şekilde ele almış; sadece Türk tarihi üzerinde durmamıştır. Türk
edebiyatı, sosyolojisi, musikisi ve kültür tarihi üzerine de araştırmalar yaptığından bir kültür ve
medeniyet tarihçisidir.
• Türk kültürünün hemen her alanında onun sadece yazı yazmakla kalmadığı; aydınlatıcı, yol açıcı
fikir ileri sürdüğü bilinmektedir.

• Ana dili dışında Fransızca, Arapça ve Farsça bilmesi, araştırmalarını kaynaklarından bizatihi
okuyarak yapmasını sağlamıştır.

• Türk kültüründe gerçek anlamda edebiyat tarihi çalışmalarının Köprülü ile başladığı konusunda
bütün araştırmacılar hemfikirdir.
• Köprülü, geniş anlamıyla Türkolojinin bütün alt dallarında eserler ortaya koymuş bir bilim
adamıdır. Çalıştığı konular; başta Türk edebiyatı olmak üzere edebiyat tarihi, Türk halk edebiyatı,
tarih, Türk din tarihi, biyografi, dil tarihi, tarihî ıstılahlar (terimler), hukuk tarihi, iktisat (ekonomi)
tarihi, epigrafi (yazıt bilimi), nümismatik (Eski para ve madalyaların tarihi ve tanımıyla uğraşan
bilim.), Türk sanat tarihi vb. şeklinde tasnif edilebilir.

• Köprülü, Türk tarihi üzerine yaptığı araştırmalarında önce eksikleri tespit etmiş, onlara
düzeltmeler eklemiş, Türk edebiyatının gelişimine has bir metot uygulamış, dayanağı olmayan
ifadelerden kaçınarak söyleyeceklerini açık bir dille ifade etmiştir. Böylelikle Batı ilim âleminin
Türk tarihi hakkındaki hükümlerinin yanlışlığını ortaya koymuştur.
• Köprülü, çalışmalarından dolayı Cambridge (Kembriç) ve Harvard’a (Harvırd) çağrılmış, oralarda
dersler vermesi istenmiş, kendisine Sorbonne (Sorbon) ve Heidelberg (Haydırbeg) gibi kıta
Avrupa’sının en prestijli üniversitelerinden fahri doktoralar verilmiştir.
• Köprülü’nün araştırmaları sayesinde Türkiyat ilim sahasının, gerek tarih ve gerek dil bilimi
açısından evvelki hâliyle kıyas olunamayacak derecede yükseldiği düşüncesi hâkimdir.

132 Türkçeyi Etkili Kullananlar