Page 130 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

M ehmet Emin Yurdaku
MEHMET EMİN YURDAKUL

(1869-1944)

Hayatı ve Eserleri

İstanbulda doğan şair, ilköğrenimini tamamladıktan sonra askerî rüştiyeye geçmiştir. Bir süre Mülkiye
İdadisine devam ettiyse de bu okulu bitirmeden buradan ayrılmıştır. 1877’de devlet memurluğuna
başlamıştır. 1907’de İttihat ve Terakkî Cemiyetine girmiştir. 1911 yılına kadar pek çok resmî görevde
bulunan Yurdakul, 1911’de kurulan Türk Ocağı Derneğinin geçici idare heyeti başkanlığına seçilmiştir.
Ağustos 1911’de Erzurum vali vekilliğine getirilmiş ve ertesi yıl emekliye ayrılmıştır. 17 Aralık 1914’te
Türk Ocağı tarafından adına büyük bir tören düzenlenmiş ve kendisine “Türkler’in ilk büyük millî şairi”
denilmiştir. Anadolu'ya geçerek Millî Mücadele'ye destek verenler arasındadır.
Türk Sazı, Turan’a Doğru, Dua ve İsyan, Ey Türk Uyan!, Ordu’nun Destanı, Dicle Önünde, Hasta Bakıcı
Hanımlar sanatçının şiir türündeki eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları

• Türk edebiyatında “Millî Şair” ünvanı
ile anılan Mehmet Emin Yurdakul’un Ey Türk Uyan
şiirleri Türk edebiyatında milliyetçilik
hareketinin bir nevi başlangıcı olarak Ey milletim! Sen bundan tamam beş bin yıl evvel
kabul edilmektedir. Altaylar’da yaşarken
Tanrın sana dedi ki, “Ey Türk ırkı, bu yerden
• Şiirlerinde halkın anlayabileceği sadelikte Güneşlere süzülen kartal gibi uç, yüksel!
bir Türkçeyi tercih etmiştir.
Senin her bir kuvveti râm edici ellerin
• Hece ölçüsünü ustaca kullanmıştır. Bütün mağrur başlara yıldırımlar saçacak;

• Eserlerinde Cumhuriyet’in İlanı'ndan önce Sana Çin’in, İran’ın, Hind’in, Mısr’ın, her yerin
Türkçülük, milliyetçilik, memleketçilik, Er isteyen tahtları kollarını açacak!”
halkçılık; Cumhuriyet’ten sonraki yıllarda
ise inkılapçılık unsurları ağır basmıştır. Sen bu sesin önünde rüzgâr gibi dolaştın;
Sert yelesi dikilen arslan gibi savaştın.
• Şiirlerinin didaktik yönü dikkat İlk filleri tanıyan
çekmektedir. Yaşlı Alpler, Kafkaslar..
Tufanlarla haykıran
Eski Niller, Araslar

Senin gibi bir yiğit ve bir ulu milleti
İnsanoğlu doğduğu günden beri görmedi.

Mehmet Emin Yurdakul Türkçülük fikrinin Sen her yerde fütûhat türküleri çağırdın;
sistemleşmesi sağlamış, Türk milletine Kara Hanlar, Oğuzlar,
kendi öz Türkçesiyle seslenmiş, Türklük Attilalar, Cengizler, Timurlenkler, Yavuzlar
bilinci kazandırmayı bir görev addetmiş Senin geniş göğsünü kabarttıran ecdâdın.
bir şair olduğu için kendisine “Millî Şair” (…)
ünvanı verilmiştir. (Bütün Şiirleri)

128 Türkçeyi Etkili Kullananlar