Page 129 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

5. Aşağıdaki parçayı okuyunuz. Parçadan hareketle çalışmaları yapınız.

Mehmet Akif; Çanakkale Şehitleri şiirinde anlatım tarzı ile bir sinema sahnesi izletir gibi, bir
resim, bir musiki ortaya koyar gibidir. Söz gelişi “Öteden sâikalar parçalıyor âfâkı; / Beriden
zelzeleler kaldırıyor a’mâkı;” dizelerinde tasvirî bir anlatımla bir tablo gibi gözler önüne
konan resim, kelimelerin kullanılış şekli ile hareketli bir anlatıma dönüşmekte; adeta bir savaş
sahnesi canlandırılmaktadır: Saikaların ateşlerinin seslerinin duyurulması ve gökyüzündeki
görüntüsünün aktarılması. Dizelerde kullanılan ses tekrarları da ahengi sağlayarak müzikal
bir ahenk oluşturmaktadır: “-den, -ler, -yor” eklerinin dize ortasında tekrarı, “âfâkı, a’mâkı”
kelimelerinin kulakta bıraktığı sesin anlamla örtüşerek bıraktığı etki.

a) Aşağıdaki dizeleri inceleyiniz. Sinema sahnesi, resim ve musikiye ait unsurları örnekteki
gibi açıklayınız.
.........................................................................
Çanakkale Şehitlerine’den
Saçıyor zırha bürünmüş de o nâmerd eller, .........................................................................
Yıldırım yaylımı tûfanlar, alevden seller. .........................................................................
Veriyor yangını, durmuş da açık sînelere, .........................................................................
Sürü hâlinde gezerken sayısız tayyâre.
Top tüfekten daha sık, gülle yağan mermîler... .........................................................................
Kahraman orduyu seyret ki bu tehdîde güler! .........................................................................
(Safahat)
.........................................................................

....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

b) Dilin bu kullanımlarının şiire katkılarını değerlendiriniz.

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

Karekodlar

Daha Fazla Bilgi (e-içerik) Etkinlik Dokümanları (.pdf) EBA İçerikler

www.ornek.edu.tr www.eba.gov.tr/materyal... www.eba.gov.tr

Türk Dili ve Edebiyatı 127