Page 126 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

M ehmet Akif Ersoy
MEHMET AKİF ERSOY

(1873-1960)

Hayatı ve Eserleri

İstanbul’da dünyaya gelmiştir. İlköğrenim yıllarından sonra başladığı Mülkiye Baytar Mektebinden
birincilikle mezun olmuş, Tarım Bakanlığında Baytar Müfettişliği Muavinliğine atanmıştır. Mektep,
Maarif, Servet-i Fünun gibi dergilerde şiir ve yazılar yazmış; 1908’de Sırat-ı Müstakim dergisinin başyazarı
olmuştur. 1920’de Millî Mücadele’ye katılmak için Ankara’ya gelerek meclise girmiş, Burdur mebusu
seçilmiştir. 1920’de millî marş yazılması ile ilgili düzenlenen yarışmaya yakın çevresinin ısrarı ve kazanırsa
ödülü almamak şartıyla katılmıştır. İstiklâl Marşı 12 Mart 1921’de millî marş olarak kabul edilmiştir.
Safahat, Süleymaniye Kürsüsünde, Hakkın Sesleri, Fatih Kürsüsünde, Hatıralar, Asım ve Gölgeler adlı
kitapları Safahat adı altında birleştirilmiştir.

Türkçeye Katkıları

• Yaşadığı dönemin millî ve kültürel hassasiyetlerine bağlı olan Mehmet Akif, bunu Türkçeye
verdiği önemle, Türkçenin bütün güzelliklerini en ince ayrıntılarıyla düşünerek kullanışı ile
göstermiştir. Düşüncelerini dil konusunda bilgisini gösteren bir uzman olarak değil, milletin
duygu ve düşüncelerini kendi benliğinde yaşayarak aktaran, millî bir şaire dönüşen kimliği ile
ortaya koymuştur.
• Mehmet Akif; Osmanlı Türkçesinden Tanzimat ve Servetifünun dönemlerinde kullanılan
Türkçeye, İstanbul Türkçesinden halk arasında konuşulan Türkçeye kadar zengin bir dil birikimine
sahip olmuştur. Bunun yanı sıra Arapça, Farsça, Fransızca gibi Doğu ve Batı dillerini öğrenmiştir.
Bu birikimleri dolayısıyla dili tek bir kalıp şeklinde vermek yerine çeşitlendirebilmiştir. Türkçeyi
aruz ölçüsünün kalıplarına başarılı bir şekilde yerleştirmiştir.

• Toplum hayatında ortaya çıkan değişimlerde kalıcılığı artırabilmek için milletin diline kulak
veren Mehmet Akif, yaşayan Türkçeye eğilmiş; düşüncelerini konuşulan dil ile sade, akıcı bir
şekilde vermiştir. Yöresel söyleyişleri, deyim ve atasözlerini, söz sanatlarını başarıyla eserlerinde
yansıtmıştır.
• Türkçenin kendine özgü bir söyleyiş özelliğine sahip olduğunu ifade eden Mehmet Akif;
manzumelerinde halkın doğal söyleyiş tarzını, halk deyim ve kelimelerini kullanarak yaşayan
Türkçenin başarılı örneklerini sunmuştur. Manzum hikâyelerinde kelimeleri bir araya getirişindeki
ahenkle dilin imkânlarının farklı şekillerde ve bir arada kullanılabileceğini göstermiştir. Düzyazı
dilini nazma başarıyla uygulayabilmiş, nazmı da nesre yaklaştırmıştır.

• Mehmet Akif, eserlerinde o güne kadar henüz yazı diline girmemiş olan kelime ve ifadeleri
kullanmıştır; bunu bazen tasvirlerle, bazen de karşılıklı konuşma tarzı içine ustalıkla yerleştirerek
gerçekleştirmiştir.

• Mehmet Akif; iyi bir edebiyatçı, millî mücadeleye maddi ve manevi destek veren vatan sevdalısı,
başarılı bir hatip olarak İstiklâl Marşı ’nda edebî dil ile doğal Türkçeyi bir araya getirerek eşsiz bir
eser ortaya koymuştur.

124 Türkçeyi Etkili Kullananlar