Page 163 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

1. Neşet Ertaş’a ait aşağıdaki şiirleri okuyunuz. Şiirlerden hareketle soruları cevaplayınız.

Yıkılası Şu Yalancı Dünyada Yar Gönlünü Bilenlere

(…) Yar gönlünü bilenlere
Yıkılası şu yalancı dünyada Yar elinden gül gelir
Neden ise şad olup da gülemem Yar gönlünü bilmeyene
Güller açmış gül yüzlümün bağında Yardan acı dil gelir
El uzatıp goncaları deremem
Gönül bilen yar olunca
Arayıp gönlün yârin bulmayınca Aşk sinede nar olunca
Yâre yâr olunmaz kul olmayınca İki gönül bir olunca
Yâr gelip de ruhumu almayınca Soğan yesen bal gelir
Ezrail’e ben canımı veremem
Sadık bir yar bulup yaşa
Yaktın bu Garib’i aşkın narına Onun dışındaki boşa
Niye kâr etmedi sözüm yârime El aklıyla gezen başa
Ben ölünce gelme yâr mezarıma Bin bir türlü hal gelir
Gözüm açıp gül yüzünü göremem (…)

a) Yukarıda bir kısmı verilen Neşet Ertaş türkülerinde geçen deyimleri bulunuz.

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

b) Neşet Ertaş, bazı deyim ve atasözlerini olduğu gibi bazılarını da yapı değişikliğine
uğratarak kullanmıştır. Yukarıdaki türkülerde yapısı değiştirilmiş bir deyim veya
atasözü bularak yazınız.
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

2. “Gün doğup gönlümün karın eritmez.” / “Şu gönül dağında kışa ne deyim, ne deyim.”
mısralarında yapılan benzetmeler nelerdir? Bu benzetmeler, türküye nasıl bir zenginlik
katmaktadır?

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

3. Neşet Ertaş türkülerinde sıfatlara bolca yer verir. “Virane yerler, yıkılası şu yalancı
dünya, gül yüzlüm, acı dil, sadık bir yâr” sıfat tamlamalarındaki sıfatlar yerine başka hangi
sözcükler getirilebilir?
..........................................................................................................................................................................

Türk Dili ve Edebiyatı 161