Page 64 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

4. Köktürk Yazıtları ’nda Moğolca, Çince gibi dillerden ödünç alınan kelimeler vardır. Bir
dilden neden ödünç kelimeler alınabileceği ve bu durumun neyin göstergesi olduğu
hakkındaki görüşlerinizi yazınız.
..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

5. Aşağıdaki tabloda Köktürk Yazıtları’nda kullanılan ve karşıt anlamlı kelimelerden oluşan
ikilemelerden bazılarına yer verilmiştir.

a) Bu ikilemelerin günümüz Türkçesindeki anlamlarını tahmin ederek tabloya yazınız.

Köktürk Yazıtları ’nda Geçen İkilemeler Tahmin Ettiğiniz Anlamı
I. Ulug kiçig

II. Az üküş
III. Açsık toksık

IV. Ürüŋ kara

b) Köktürk Yazıtları ’nda ikilemelerin hangi amaçla kullanılmış olabileceğine ilişkin
görüşlerinizi yazınız. Sizce bu durum, Türk dilinin VIII. yüzyıldaki gelişmişlik durumu ile
ilgili ne ifade etmektedir?
..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

6. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.

Özgün Metin
sabımda : igid bargu : türük : begler : bodun : bunı : eşidiñ : türük : bodunug : tirip : il
tutsıkıñın: bunta : urtum : yanılıp : ölsikiñin : yeme : bunta urtum : neñ neñ : sabım erser
: bengü taşka : urtum : añar körü : biliñ : türük : amtı : bodun : begler : bödke : körügme :
beglergü : yañıultaçı : siz
(Bilge Kağan Yazıtı-Kuzey Yüzü 8. Satır)

Günümüz Türkçesi
sözlerimde yalan var mı! (Ey) Türk beyleri (ve) halkı, bunu işitin! Türk halkının dirilip (nasıl)
devlet sahibi olacağını uraya hak ettim; yanılıp (nasıl) öleceğini de buraya hakkettim.
(Söyleyecek) her ne sözüm (var) ise (bu) ebedi taşa hakkettim. Ona bakarak (bu sözleri)
öğrenin. (Ey) şimdiki Türk halkı (ve) beyleri, bu devirde (bana) tabii olan beyler, (sizler) mi
yanılacak, hata edeceksiniz?

62 Türk Dili ve Edebiyatı