Page 60 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

B ehçet Necatigil
BEHÇET NECATİGİL

(1916-1979)

Hayatı ve Eserleri

İstanbul’da dünyaya gelmiştir. İlköğrenim yıllarından sonra İstanbul Yüksek Öğretmen Okulunu
bitirmiştir. İlk şiiri Gece ve Yas, lisede iken Varlık dergisinde çıkmıştır. Üniversiteden mezun olduktan
sonra Kars Lisesinde öğretmenliğe başlamıştır. Öğrencilerinde edebî zevk ve sanat anlayışı
oluşturmayı hedeflemiştir. Bu yıllarda okulda Dönüm adlı bir dergi çıkarmış, bu dergide öğrenci
ve öğretmenlerin yazılarına yer vermiştir. Öğrencileriyle yakından ilgilenen Behçet Necatigil,
öğrencilerinin başarılı olması için uğraşmış; bu yönü ile unutulmayan bir öğretmen olmuştur.
Kapalı Çarşı, Evler, Divançe şiir; Yıldızlara Bakmak, Gece Aşevi radyo oyunu; Küçük Mitologya Sözlüğü,
Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü antoloji türündeki eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları

• Behçet Necatigil, divan edebiyatından Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatına kadar uzanan bir
doğrultuda Türkçenin zengin anlatım olanaklarıyla güzel örnekler vermiştir.
• Türkçenin söz varlığını iyi bilen şair, dil bilgisine hâkim olmanın verdiği kıvraklıkla Türkçenin
imkânlarını şiirlerinde özgün bir biçimde kullanmıştır. Sözcüklerin çok anlamlılığından
yararlanmış, söz ustalığı ile şiirlerinde derin anlamlar vermeyi başarmıştır.

• Şiirlerindeki kelimelerin bazılarını günlük hayattan ve yakın çevresinden, bazılarını da halk
edebiyatı ürünlerinde geçen öz Türkçe kelimelerden seçmiştir. Bu kelimeleri şaşırtıcı bir üslupla,
hiç beklenmedik zamanlarda okura sunmuştur. Yabancı kelimeleri kullanmamayı tercih ederek ait
olduğu milletin diliyle edebî anlayışını şekillendirmiştir.

• Eserlerinde Türk halk kültürüne ait çeşitli unsurları ve motifleri kullanmıştır. Halk şiiri özelliğini
yansıtan tahkiyeli anlatımı şiirlerinde kullanmış, çok yönlü okumaya uygun şiirler ortaya
koymuştur.

• Türk dili ve edebiyatı öğretmeni olarak Türk dilinin kullanım olanaklarını eserlerinde
somutlaştırması, halk diline ait kelimeleri kullanması, Türk edebiyatının hemen her döneminde
kullanılmış olan kelimelere yer vermesi dil bilim çalışmaları açısından önemlidir.

• Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü ve Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü ile öğretmen ve öğrenciler için
bir başvuru kaynağı hazırlamış, benzerlerinin hazırlanması için de örnek teşkil etmiştir.

• Behçet Necatigil, Türk dili ve edebiyatı öğretmeni olması sebebiyle eğitim ile ilgili konulara da
eserlerinde yer vermiştir. Dil bilgisi konularını şiirlerinin içine yerleştirmi, bu sayede öğrenmeyi
kolaylaştırarak bilgilerin kalıcı olmasını sağlamıştır.

• Hayata dair birçok duygu durumunu eserlerine yansıtmıştır. Eserlerinde okurları ile konuşan-
özne, alıcı-okur ilişkisi yoluyla bağ kurarak okurunun sürekli araştırma yapmasını ve anlamı
keşfetmesini istemiş; eğitimci kişiliği, güçlü Türkçe sevgisi ile de kalıcı olmayı başarmıştır.

58 Türkçeyi Etkili Kullananlar