Page 61 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

1. Aşağıdaki parçayı okuyunuz. Parçadan hareketle soruyu cevaplayınız.

Dil kullanırken gönderici ve alıcı arasındaki iletinin anlaşılır olması için dilin anlamsal özelliğine
uygun cümle ve yapılar kurulur. Bu alışılmış bağdaştırmadır. Şiir dilinde bazen normal
kullanımların dışına çıkılır ve şiir diline özgü bir dil biçimi oluşturulur. Bu da alışılmamış
bağdaştırmadır. Alışılmamış bağdaştırmalar günlük dilden farklıdır, ilk kez ortaya konmuştur,
bireyseldir. Divan edebiyatında da yaygın olarak kullanılmaktadır. Şairler, sözcüklerin yan
anlamlarından ve çağrışımlarından yararlanarak sözcüğe değişik anlamlar yüklerler. Simgelerle
örülü bir anlatım oluştururlar. Okuyucuyu etkilemeyi ve bu sayede okuyucuda değişik hayal
ve tasavvurları uyandırmayı amaçlarlar. Bu yolla okur, şiirdeki kapalı anlamları kendi duygu
ve düşünce dünyası çerçevesinde yorumlar. Behçet Necatigil de şiirlerinde alışılmamış
bağdaştırmaları çokça kullanmış, kendine özgü bir orijinallikle şiirlerini oluşturmuştur.

a) Aşağıdaki dizelerde alışılmamış bağdaştırmalar neler olabilir? Açıklayınız.

Evin Halleri .................................................................................................................
.................................................................................................................
Evin yalın hali .................................................................................................................
İster cüce, ister dev
Camlarında perde yok .................................................................................................................
Bomboş, ev. .................................................................................................................
(…) .................................................................................................................
Evin -de hali, saadet, .................................................................................................................
Isınmak ocaktaki alevde .................................................................................................................
Sönmüş yıldızlara karşı
Işıklar varsa evde .................................................................................................................
(…) .................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................

2. Dursun Ali Tökel’in Türk Dili dergisinde yayımlanan Necatigil’in Divan Şiiri: Babaocağı çalışmasında
Behçet Necatigil’in divan şiirini baba ocağı olarak gördüğü ifade edilmektedir. Behçet Necatigil
“Halk’ı, Divan’ı, Tasavvuf’u dâhil bütün eski şiirlerden, bugüne, besleyici birtakım eskimez
değerler geldiğine inanıyorum. Koca imparatorluğun düşünce ve disiplin direnişini temsil eden
bir edebiyat, her şeyden önce Osmanlıcanın yani karışık bile olsa Türkçe’nin inceliklerin, yüzyıllar
boyu yabancı kelimelere direnerek işlenegelmişliğini öğretir bana.” der ve divan şiirinin Türkçeyi
yabancı kelimelere karşı koruyan bir edebiyat olduğunu düşünür.
Şairin, divan şiirini “baba ocağı” olarak ifade etmesinin ve Türkçenin bu yolla korunması ile
ilgili düşüncelerinin sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................

Türk Dili ve Edebiyatı 59