Page 66 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

C ahit Sıtkı Tarancı
CAHİT SITKI TARANCI

(1910-1956)

Hayatı ve Eserleri

Diyarbakır’da doğmuştur. Galatasaray Lisesini bitirdikten sonra İstanbul Mülkiye Mektebine ve
Yüksek Ticaret Okuluna devam etmiştir. Bir süre memurluk yapmıştır. 1939’da gittiği Paris’te bir
yandan öğrenim hayatını sürdürürken öbür yandan radyoda Türkçe yayınları sunuculuğu yapmıştır.
II. Dünya Savaşı nedeniyle 1941’de yurda dönmüş; İstanbul’da kısa süre öğretmenlik, Ankara’da
çevirmenlik yapmıştır. Sağlık sorunları nedeniyle Türkiye’de uzun süre tedavi gördükten sonra
Viyana’ya gönderilmiş ancak tedaviye yanıt vermemiş ve vefat etmiştir.
Ömrümde Sükût, Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Sonrası şiir; Yazılar deneme; Peyami Safa, Hayatı ve
Eserleri biyografi; Ziya’ya Mektuplar, Evime ve Nihal’e Mektuplar mektup türündeki eserleridir.

Türkçeye Katkıları

• Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının önemli isimlerinden olan Cahit Sıtkı Tarancı; şiir, hikâye,
mektup, roman, biyografi, makale, fıkra, tercüme gibi türlerde eserler vermiştir.
• Otuz Beş Yaş şiiriyle hafızalara kazınan Tarancı, gerek yaşadığı dönemde gerekse günümüzde
çokça okunan bir isimdir. Şiirle ilgili düşüncelerini kaleme alarak Türk şiirinin gelişmesine katkı
sağlamıştır.
• Eserlerinde Türkçeyi çok iyi kullanan sanatçı; Türkçenin bütün imkânlarından yararlanmış, ona
yeni ufuklar açmış, onu güzelleştirmiş ve bunları yaparken halkın dilinden uzaklaşmamıştır.
• Konuşma dilinin doğallığıyla yazdığı eserlerinde günlük hayatta sıkça kullanılan deyim ve
tekerlemeler ile masallardan aldığı unsurlara yer vermiştir.
• “Türkçenin ses vekâleti bizim uhdemizdir.” diyen sanatçı, Türkçeyi yaşatma ve geliştirmeyi bir
sorumluluk olarak görmüştür.
• Ziya’ya Mektuplar adlı eserinde geçen “Elimde Türkçe gibi bir silahım var”, “Bu can tende oldukça,
Türkçe diliyle daha ne güzel, ne yeni, ne harikulâde şiirler yazacağız!”, “Öyle yapalım ki Ziyacığım,
Türkçe bizden hoşnut olsun. Gerisi kolaydır.” sözleriyle Türkçeye verdiği önemi dile getirmiştir.
• “Kıvamına gelmemiş, Türk şuuruna intikal etmemiş yeni kelimelerle” güzel şiirler
yazılamayacağını, bu kelimelerin şiir diline girebilmesi için Türkçede benimsenmesi gerektiğini
savunmuştur.
• Şiiri yalnızca bir dil işi ve kelime mimarisi olarak
görmüştür.
• Türkçeyi dil bilgisi kuralları çerçevesinde ve doğru
kullanmanın gerekliliğine dikkat çekmiştir. Cahit Sıtkı Tarancı, 1946 yılında
• Sadeleştirme gerekçesiyle Türkçede kullanılagelen Otuz Beş Yaş şiiriyle katıldığı bir şiir
kelimelerin çıkarılmasına ve Batı dillerinden gereksiz yarışmasında Türkiye birinciliği
yere kelime alınmasına karşı çıkmıştır. kazanmıştır. Bu birincilik onun
• Serbest ölçüye yönelişiyle ilgili söylediği “Benim geniş kitlelerce tanınmasına
niyetim, Türkçedeki bütün ses imkânlarını yoklamaktır.” önemli katkı sağlamıştır.
sözüyle Türkçenin ses zenginliğini vurgulamıştır.

64 Türkçeyi Etkili Kullananlar