Page 103 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

Talim torbası: Okçuluk talimi, talim torbasına yapılan atışlarla başlar ve daha sonra açık havada devam Okçuluğun Türk ve İslam Toplumundaki Tarihsel Gelişimi
ederdi (Görsel 4.30).

625 Okçuların piri kabul edilen Sa’d bin Ebi Vakkas, Uhud Savaşı’nda Peygamber
Efendimiz’in (SAV) övgüsüne mazhar oldu.

1071 Alpaslan, atlı sipahi okçularının savaş meydanındaki üstünlükleriyle Bizans’ı
mağlup ederek Anadolu’nun kapılarını Türklere açtı.

1208 Tulu Bey, ilk Türkçe okçuluk kitabını yazdı.

1325 Orhan Gazi, Bursa’yı fethedip Anadolu topraklarında ilk ok meydanını kur-
du.

1373 I. Murad, Venedik Savaşı’nda Macarlara karşı Venediklilere destek olmak için
beş bin okçudan oluşan Türk birliği gönderdi.

1453 Fatih Sultan Mehmed Han, İstanbul’u fethettikten sonra, fetih öncesinde or-
dugâh olarak kullandığı alanı fetihte büyük fayda gösteren okçulara vakfetti. Alan
o tarihten itibaren Okmeydanı olarak adlandırıldı. Dünyanın ilk spor müessesi ku-
rulmuş oldu.
1481-1512 II. Bayezid İskenderpaşa’ya Okmeydanı’na Okçular Tekkesi’ni inşa etti-
rip Şeyh Hamdullah’ı meydan şeyhi olarak tayin etti.

1481-1512 II. Bayezid Dönemi’nde Okmeydanı’na Okçubaşı Hasan Ağa’nın baba-
sı, Bahtiyar tarafından ilk menzil taşı dikildi.

Görsel 4.30: Talim torbası atışı Görsel 4.31: Osmanlı okçu kıyafeti 1513 Yavuz Sultan Selim Han zamanında Tozkoparan İskender 1281,5 gez (846
metre) ile bir daha geçilemeyen dünya rekorunu kırdı.
Osmanlı’nın kuruluş döneminde yay ve ok, ordunun kullandığı en etkin silah niteliğindeydi. 16. 1552 Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde Hacı Hasan Bin Hacı Bahtiyar, okçuluk
yüzyıl ortalarından itibaren yay ve okun yerini tabanca ve tüfekler almaya başlamıştır. Ancak okçuluk hakkındaki Osmanlı Dönemi’ne ait ilk eser olan “Ok Name”yi yazdı.
terk edilmemiş ve 20. yüzyıl başlarına kadar önemli bir spor dalı olarak yaşamaya devam etmiştir.
15. yüzyıl ortalarında son şeklini alan Osmanlı yayı, bir refleks yayı niteliğindeydi. Refleks yayı, ki- 1575 III. Murad Devri’nde Galata kadısına gönderilen bir Hükm-i Hümayun’la Ok-
riş çentikten çıkarıldığında yayın aksi yöne kıvrıldığı anlamına gelmektedir. Osmanlı okları, tüm dünyada meydanı’ndaki tahrifler düzeltilip sınır taşlarının tespit edilmesi sağlandı.
kullanılan oklar arasında en kısa boylu oklardır. Ayrıca ince ve çok hafif olmaları nedeniyle havada uzun
süre kalır ve çok uzun mesafelere fırlatılabilirdi. 1682-1685 IV. Mehmed Dönemi’nde Abdullah Efendi tarafından Kanunname-i
Rumat ( Okçular Kanunu) ve Tezkire-i Rumat ( Okçular Tezkiresi) kaleme alındı.
Osmanlı yay ustalarının amacı, yayda kullanılan malzemelerin dayanabileceği en üst enerji sınırı-
na erişmekti. Osmanlı refleks yaylarının ters bükülme özelliği, ilave bir fırlatma kuvveti oluşturur ve okun 1715 III. Ahmet Dönemi’nde daha önce yıkılmış olan Okmeydanı Namazgâh Min-
başlangıçtaki çıkış hızını çok daha fazla yükseltirdi. beri yeniden yaptırıldı.

1757-1774 III. Mustafa Dönemi’nde yeniçerilerde ok ve yay kullanımı ordudan
4. ETKİNLİK kaldırıldı.
USTALARI TANIYORUM 1777-1787 I. Abdülhamid, Dolmabahçe Bahariye ve Okmeydanı’nda ödüllü okçu-
luk yarışmaları yaptırdı.
Günümüzde hâlâ geleneksel Türk yayı ve oku yapan ustaları araştırınız. Bu ustalar hakkında edin-
diğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 1786-1839 II. Mahmud, kendi ok günlüğünü kaleme aldı.
1836 II. Mahmud Dönemi’nde padişah emriyle Mustafa Kani Bey tarafından “Tel-
his-i Resailat-ı Rumat” kaleme alındı.
5. ETKİNLİK
1837 II. Mahmud Dönemi’nde Mehmet Arif Efendi, özel izinle 400 gez atarak son
OK VE YAY YAPIMINI ÖĞRENİYORUM menzil taşını dikti.
Geleneksel Türk yayları ve oklarının yapımı ile ilgili videolar araştırınız. Bulduğunuz videoları sını- Görsel 4.32: Puta oku
fınızdaki akıllı tahtayı kullanarak arkadaşlarınızla izleyiniz.

100 OSMANLI DEVLETİ’NDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR OSMANLI DEVLETİ’NDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 101