Page 112 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

4.2.2. Selim Sırrı Tarcan (1874-1957) Ali Faik Üstünidman (1859-1942)

Selim Sırrı Tarcan, Türk sporuna yön veren yeni
bir tarzın ilk ve en önemli temsilcisidir. Ülkemizin en
zor şartlarında doğru bildiği spor anlayışı ve düşün-
celerini makale ve konferanslarıyla topluma yayan
önemli bir spor yazarıdır. Selim Sırrı Tarcan, modern ve
çağdaş beden eğitimi ve spor anlayışını ülke geneline
yaymaya çalışmıştır. Yurt dışında yapmış olduğu ihti-
sas, inceleme ve araştırmalarıyla çağdaş spor anlayışı-
nın temellerini atmıştır. Uygulamalarıyla öğrencilerini,
yazıları ve konferanslarıyla da halkı aydınlatmaya çalı-
şan bir beden eğitimi ve spor üstadıdır (Görsel 4.45).
İsveç’te beden eğitimi ve spor ihtisası yapan
Selim Sırrı Tarcan, yurda dönünce ordudaki görevin-
den ayrılarak çalışmalarını beden eğitimi öğretmeni
ve spor yazarı olarak sürdürmüştür.
Çok küçük yaşlarda spora başlayan ve spora
ilgisini tüm hayatı boyunca sürdüren Selim Sırrı, gerek
Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerekse Türkiye
Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında spor ve beden eğitimiyle Görsel 4.45: Selim Sırrı Tarcan
ilgili yoğun yayın çalışmaları gerçekleştirmiş, bunun yanında birçok resmî birimde üst düzey görevler
üstlenmiştir. Selim Sırrı, Galatasaray Lisesinin ardından Askerî Mühendislik Okulunu bitirmiştir. Daha
sonra İzmir’de beden eğitimi öğretmenliği yapmıştır. İzmir’de bulunduğu sürede birçok spor kitabını in-
celeyen Tarcan; tenis, gülle kaldırma (günümüzdeki adıyla halter), disk atma, boks, eskrim, güreş, yüzme,
bisiklet ve futbol gibi sporlarla uğraşmıştır.
Türk spor hareketinin en aktif simalarından biri olan Selim Sırrı; 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayra-
mı’nın esasını teşkil eden jimnastik şenliklerinin ilk defa düzenlenmesinde, kız okullarına beden eğitimi
dersi konulmasında, beden terbiyesi öğretmeni yetiştirilmesinde, ilk beden terbiyesi okulunun açılma-
sında ve Gazi Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi Bölümünün kurulmasında etkin rol üstlenmiştir.
Batı medeniyetini ve Batı’nın kültür, spor hayatını inceleyerek elde ettiği bilgileri, edindiği dene-
yimleri, eğitsel inceleme ve derlemeleri yazdığı elliye yakın kitabı ve yüzlerce makalesiyle halka sunan
Selim Sırrı, katıldığı uluslararası birçok kongrede de ülkesini başarıyla temsil etmiştir.
Selim Sırrı Tarcan’ın 1948 yılında yayımlanan “Yeni ve Eski Olimpiyatlar” adlı kitabında yazdığına
göre modern olimpiyatların kurucusu Baron Pierre de Coubertin (Piyer dö Kubirtin), 1907 yılı yazında
Uluslararası Olimpiyat Komitesine yeni üyeler kazandırmak için dünya turuna çıkar. Bu tura çıkmadan
önce Galatasaray Lisesi Fransızca öğretmeni olan arkadaşı Juery’ ye (Yeri) bir mektup yazarak İstanbul’a
geldiğinde kendisini bir Türk spor adamıyla tanıştırmasını ister. Juery, Coubertin’i Teknik Üniversitede
(Mühendishane-i Berri Humayun) eskrim ve jimnastik öğretmenliği yapan Selim Sırrı Tarcan ile tanıştırır.
Coubertin, Tarcan’dan Osmanlı Olimpiyat Cemiyetini kurmasını ister. Tarcan, içinde bulundukları İstibdat
Dönemi’nde cemiyet kurmanın yasak olduğunu bildirir. Bunun üzerine Coubertin, kendisini temsilci ola-
rak görevlendirir.
Sultan II. Abdülhamid’in 1908 yılında İkinci Meşrutiyet’i ilan etmesi üzerine cemiyet kurmak
serbestleşmiştir. Selim Sırrı Tarcan, Osmanlı Millî Olimpiyat Cemiyetini kurmak için çalışmalara başlar.
Kendisi öğretmen olduğu için cemiyet başkanlığına Gazeteci Ahmet İhsan Tokgöz’ü uygun görür. Genel
sekreterlik görevini Tarcan üstlenirken üyeliklere Hasip Bayındırlıoğlu, Asaf ve Cevat Rüştü kardeşler ge-
tirilir.
1908’de IOC’ye (Uluslararası Olimpiyat Komitesi) üye kabul edilen Osmanlı Olimpiyat Cemiye-
ti, IOC’de ilk kez 1909 yılında yapılan Berlin birleşiminde Selim Sırrı Tarcan’la temsil edildi. Selim Sırrı
Tarcan; 1910 Lüksemburg, 1911 Budapeşte, 1912 Stockholm, 1913 Lozan, 1914,1924 Paris ve 1925 Prag
birleşimlerine de katılmıştır. 1911 Budapeşte birleşiminde Osmanlı Devleti, IOC üyeliğine resmen kabul
edilmiştir. Böylece Osmanlı Devleti, IOC üyelik sıralamasında 13. sırada yer almıştır.

110 OSMANLI DEVLETİ’NDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR