Page 139 - SPOR VE BESLENME 11

4. Glukokortikosteroidler
Astım, deri ve eklem hastalıklarında iltihabı yok etmede ve ağrı tedavisinde kullanılır. Çok ciddi yan etkilerinin
olması nedeniyle doktor kontrolünde kullanılmaları gerekir.
Sportif sakatlıklarda ağrıyı gidermek için çoğunlukla sentetik kortikosteroidler ve antienf amatuvar ilaçlar
kullanılır. Kortikosteroidler; beklometazon, betametazon, budesonid, deksametazon, dülukortolon, f unizolid, f uo-
kortolon ve benzeri maddelerdir. Sporcular tarafından iltihaplanmayı önlemek ve ağrıyı azaltmak amacıyla kullanılır.
Kortikosteroidlerin öforik duygu vermeleri de sporcuya avantaj sağlayabilir.
Glukokortikosteroidlerin ağızdan alınmaları ve damar veya kas içine enjeksiyonları sporcular için yasaklan-
mıştır. Kortikosteroidlerin ise anal (dış yüzeye topikal uygulama), dermatolojik (deri yoluyla), inhalasyon (içe çekme),
nazal (burun yoluyla), oftalmolojik (göz yoluyla) ve kulak yoluyla kullanımları ile eklem içi ve lokal enjeksiyonları ser-
besttir.
Glukokortikosteroidlerin tedavi amaçlı kullanımında sporcunun hastalığı, tedavinin gerekçesi, uygulanan
doz, uygulama yeri ve en son uygulandığı zaman hakkındaki bilgiler karşılaşmadan önce ilgili kuruma verilmelidir.

Kortikosteroidlerin Zararları
Kortikosteroidlerin uykusuzluk, yaraların iyileşmesinde gecikme, mide yanmaları, yüksek tansiyon, mide ül-
seri, şeker hastalığı, kemik kitlesi kaybı (osteoporoz), zihinsel rahatsızlıklar gibi zararları vardır.

B) Özel Sporlarda Kullanımı Yasaklı Maddeler
1. Alkol 2. Beta Bloke Ediciler

1. Alkol
Alkol; meyve, sebze ve tahılların fermantasyonu ile üretilen depresan bir maddedir. Beyinde ve sinir siste-
minde aktiviteyi azalttığı için genellikle rahatlamak ve gevşemek amacıyla kullanılır. Sporcular, karşılaşmalardan önce
merkezî sinir sistemlerini bastırarak el titremelerini önlemek, heyecanlarını azaltmak ve öz güven hislerini artırmak
amacıyla kullanır.
Alkol, alındıktan hemen sonra kana karışmaya başlar ve kan yoluyla tüm vücuda taşınır. Hücrelere gelen alkol,
kandan hücre sıvılarına karışır ve dokularda etki göstermeye başlar. Alkolün etkileri kandaki alkol yoğunluğuna bağlı-
dır. Bu da tüketilen alkol miktarı ile doğru orantılıdır.
Olimpiyatlara katılan sporcuların kanlarındaki alkol seviyelerine, o branşın uluslararası federasyonunun talebi
doğrultusunda bakılabilir.
Alkolün Zararları
Uzun süre alkol kullanımında denge bozukluğu, reaksiyon zamanında bozulma, depresyon, kaygı, kişilik de-
ğişiklikleri, koordinasyonda bozulma, karaciğer rahatsızlıkları, saldırgan ve agresif davranışlar sergileme gibi olumsuz-
luklar ortaya çıkar.
Dünya Anti-Doping Ajansı tarafından 1 Ocak 2017 tarihinde yayımlanan yasaklılar listesinde kullanımı kısıtlı
olan maddelerin hangi spor dallarında ve ne kadar kullanılacağı belirtilmiştir. Buna göre alkol; okçuluk, sürat tekneci-
liği, otomobil ve hava sporları gibi spor dallarında sadece müsabaka içinde yasaklanmıştır. Tespiti, nefes ve kan analizi
ile belirlenmektedir. Doping ihlal eşiği, kandaki 0,10 gram/litre alkol yoğunluğuna eşittir.

2. Beta Bloke Ediciler
Beta bloke ediciler; otomobil yarışlarında, kayak atlamalarında, bowling, atıcılık, okçuluk, golf ve bilardo gibi
spor dallarında sporcuların heyecanını gidermek, sakin olmalarını ve rahatlamalarını sağlamak gibi psikolojik amaçlar
için kullanılmaktadır. Beta bloke ediciler, sporcuda yarışma heyecanından kaynaklanan kalp çarpıntısı ve titremeleri
hafif etir. Böylece sporcunun konsantrasyon gücünü artırıp endişe ve sinirliliğini azaltır. Özellikle göz kas koordinasyo-
nunun etkin bir şekilde kullanılmasında bu tür ilaçlar sporcuya büyük avantajlar sağlamaktadır. Ancak kalp atım hızını
düşürüp kalp verimini azaltmaları sebebiyle dayanıklılık gerektiren spor dallarında performansı olumsuz etkiler.

Beta Bloke Edicilerin Zararları
Uykusuzluk, fiziksel verimde düşüklük, yorgunluk, kâbus görme, depresyon, kalp atım hızında azalma, kan
basıncında düşme, dolaşım bozukluğu, akciğerde hava yolları spazmı, astım, mide bulantısı, kusma, kan şekeri düşük-
lüğü, impotans (iktidarsızlık) gibi zararları vardır.
Beta bloke ediciler; okçuluk, otomobil, bilardo, dart, golf, atıcılık, kayak, snowboard, kayakla atlama, sualtı
sporları gibi spor dallarında sadece müsabaka esnasında yasaklıdır. Atıcılık sporunda ise müsabaka dışında da yasak-
lanmıştır.

ERGOJENLER VE DOPİNG 137