Page 135 - SPOR VE BESLENME 11

3. Beta-2 Agonistler

Beta-2 agonistler, astım tedavisinde kullanılan ilaçların içinde bulunur. Bu maddeler anabolik androjenik ol-
mayan ancak sistemik olarak kullanıldığında onlara benzer anabolik etki gösteren maddelerdir.
Sporcular, doğrudan veya dolaylı olarak beta adrenerjik sistem (kalp kasılmasını artıran reseptörler) üzerinde
etkili olan ilaçlar ile performanslarını artırmaya çalışırlar. Beta-2 agonistler, sporcular tarafından anabolik androjenik
steroidler gibi sürat ve kuvvet sporlarında kullanılır.
Astım teşhisi konmuş sporcuların tedavisinde Beta-2 agonistlerden formoterol, terbutalin, salbutamol ve sal-
meterolün inhaler (solukla içeriye çekmek) olarak kullanımına izin verilebilir.
Formoterol ve terbutalinin sporcularda kullanılabilmesi için ilgili spor organizasyonuna yazılı olarak başvurul-
ması ve tedavi amaçlı kullanım istisnası onayı alınması gerekmektedir.
Tedavi amaçlı kullanım istisnası (TAKİ) uluslararası standartları uyarınca kullanım sürecinin beyanını gerekti-
ren salbutamol ve salmeterol dışında bütün Beta-2 agonistlerin kullanımı yasaklanmıştır. Ayrıca idrarda 1.000 nanog-
ram/mililitre düzeyinin üzerinde salbutamol yoğunluğunun bulunması durumunda da salbutamolün tedavi amacıyla
kullanılmadığı varsayılacaktır. Sporcu, bu anormal bulgunun tedavi amaçlı ve solunum yoluyla 24 saat içinde en fazla
1.600 mikrogram dozu aşmamak koşuluyla alınmış salbutamole bağlı olduğunu kontrollü farmakokinetik inceleme
yoluyla kanıtlayamadıkça yasaklı madde bulgusu olarak kabul edilecektir.

Beta-2 Agonistlerin Zararları
Beta-2 agonistler, merkezî sisteme ve kalp-damar sistemine ciddi zararlar verebilir. Bunların dışında titreme,
yorgunluk, huzursuzluk, sinirlilik, uyku bozuklukları, mide bulantısı, aşırı terleme, baş ağrısı, kan basıncı artışı, kalp
atım hızında artış, kalp ritim bozuklukları, kas krampları gibi zararları da vardır.

4. Hormon ve Metabolik Modülatörler
Hormon ve modülatörleri, sporcular tarafından testosteron üretimini artırmak amacıyla ya da anabolik stero-
id kullanan erkek sporcular tarafından jinekomastiyi (meme büyümesi) önlemek amacıyla kullanılırlar.
Dünya Anti-Doping Ajansı tarafından aşağıdaki hormon ve metabolik modülatörler yasaklanmıştır.
a) Aromataz inhibitörleri: aminoglutethimide, anastrozole, androsta (1,4,6), triene (3,17), dione (4), androstene
(3,6,17), trione (6-oxo), exemestane, formestane, letrozole, testolactonedir. Fakat bunlarla sınırlı değildir.
b) Seçici östrojen reseptörü modülatörleri: raloxifene, tamoxifen, toremifenedir. Fakat bunlarla sınırlı değildir.
c) Diğer anti-östrojenik maddeler: clomiphene, cyclofenil, fulvestranttır. Fakat bunlarla sınırlı değildir.
ç) Miyostatin işlevlerini modifiye eden maddeler: miyostatin inhibitörleridir. Fakat bunlarla sınırlı değildir.

5. İdrar Söktürücüler ve Maskeleyeci Maddeler

İdrar söktürücüler (diüretikler), böbrek üzerinde etkili olan ve fazla miktardaki suyun vücuttan atılmasını sağ-
layan bir ilaç grubudur. İdrar oluşumunu ve atılımını artırarak doğrudan böbrek üzerine etki eder. Tıpta yüksek kan
basıncını düşürmek, ödemi azaltmak ve kalp yetmezliğini tedavi etmek amacıyla kullanılır.
İdrar söktürücüler direkt olarak sportif performansı artırıcı etkide bulunmaz. Sporda kullanılma nedenleri ise
şunlardır:

Hızlı kilo kaybının önemli olduğu güreş, boks, halter ve judo gibi spor dallarında kilo ayarı yapmak için kullanılır.

İdrar miktarını artırarak idrarla atılan ilaçların yoğunluğunu azaltmak ve bu şekilde kullanımı yasaklanmış ilaçların
idrarda tespit edilme olasılığını azaltmak için kullanılır.
Sporcu sağlığını tehdit ettiği ve spor
ahlakına aykırı olduğu için idrar söktürücülerin
kullanımı yasaklanmıştır.

İdrar Söktürücülerin Zararları
İdrar söktürücülerin aşırı sıvı ve ağırlık kay-
bı, kas gücünde, kan hacminde ve kan basıncında
azalma, elektrolit dengesi bozukluğu, yüksek ya da
düşük kan potasyum düzeyine sebep olma, böb-
rek ve kalp ritim bozuklukları, şeker hastalığı riski,
ürik asit miktarı artışı, dayanıklılık kapasitesinde
düşme, kas krampları, düşük kan şekeri ve geçici
sağırlık gibi zararları vardır. Görsel 3.14: Dopinge hayır

ERGOJENLER VE DOPİNG 133