Page 18 - SPORCU SAĞLIĞI 11

1. ÜNİTE SPORCU SAĞLIĞI

16 Spor Yaralanmaları

Fiziksel bir etki sonucu sporcunun organizmasının zarar gör-
mesine yaralanma; vurma, çarpma, düşme gibi çeşitli eylemler sonucu
oluşan deri, kas, damar, sinir gibi dokularda meydana gelen tahribata
yara adı verilir (Görsel1.8). Yaralar açık ve kapalı olmak üzere ikiye ayrılır.
Açık yaralar müsabaka ya da antrenman esnasında gerçekleşebilir. Bu tip
yaralara hemen müdahale edilmezse bu yaralar enfeksiyonlara neden
olabilir. Kapalı yaralar ise künt travmalar, doku sıkışmaları, ezikler, bur-
kulmalar, doku yırtıkları ve kopmaları olarak adlandırılır.
Zedelenme; vurma, çarpma ve delme sonucu berelenmek ya
da ezilmek olarak tanımlanır. Özellikle yumuşak doku diye tabir ettiğimiz
vücudun kas ve bağ yapılarında gerçekleşir.
Görsel 1.8: Yara Fiziksel bir aktivite esnasında kişinin uzuvlarında ya da vücudun
herhangi bir bölgesinde meydana gelen işlev bozukluklarına verilen genel
isim sakatlık olarak tanımlanır. Sakatlıklar geçici, sürekli ve ilerleyen
tipte görülebilir. Sağlık bakımından fiziksel yapı ve fonksiyonlarda eksiklik
ve anormalliğe yetersizlik, bir aktiviteyi normal tarzda veya normal
kabul edilen sınırlar içinde gerçekleştirmedeki kısıtlılık veya yetersizliğe
özürlülük, bir yetersizlik ya da özür nedeni ile yaşa, cinsiyete, sosyal ve
kültürel faktörlere bağlı olarak kişiden beklenen rollerin kısıtlanması ya
da yerine getirilememesi de engellilik olarak tanımlanmaktadır. Engelli
bireylerin toplum hayatına uyum sağlaması, sosyal ve kültürel faaliyetlerin
yanı sıra sportif etkinliklere de katılımı sağlanmalıdır (Görsel1.9).
Görsel 1.9: Tekerlekli sandalye basketbolu
1.2. Spor Yaralanmalarının Nedenleri
Spor yaralanmaları sporcunun kendisinden ve kendisi dışındaki nedenlerden kaynaklanır.
Aşağıda tablo1.1’de her iki neden alt başlıklarla belirtilmiştir.

Tablo 1.1: Sporcu Yaralanma Nedenleri

Sporcuya ait nedenler Sporcu dışı nedenler

Yetersiz ısınma ve dinlenme Spor branşına ilişkin nedenler

Yapısal ve fiziksel uygunluk Spor alanlarının fiziki yapısı

Yaş ve cinsiyet Spor malzemeleri

Spor tekniği yetersizliği İklimsel ve çevresel nedenler

Psikolojik nedenler Antrenör faktörü

Yetersiz rehabilitasyon Hakem ve oyun kuralları

1. Sporcuya Ait Nedenler
Spor yaralanmalarının en önemli nedeni yeterince ısınmadan yapılan aktivitelerdir.
Antrenman ya da müsabaka öncesi yapılan etkin ısınma, yaralanma riskini en aza indirir. Antrenman
ya da müsabakalarda performansı üst seviyeye çıkarır.
Yapılan sportif aktivite sonrası soğuma çalışmalarının yapılmaması yoğun antrenman ve
maç temposuyla birlikte aşırı bedensel ve zihinsel yorgunluk da yaralanmalara zemin hazırlayabilir.
Vücudun dinlenip toparlanmasını sağlayan en önemli unsurların başında dengeli beslenme ile
yeterli uyku gelmektedir. Dinlenmeden yapılan yoğun bedensel aktiviteler sporcular üzerinde
isteksizliklere yol açar, bu da spor yaralanmalarına neden olabilir.