Page 88 - SPORCU SAĞLIĞI 11

7. ÜNİTE SPORCU SAĞLIĞI

86 İlk Yardım Ve Ön Tedavi Prensipleri

• Bandajı uygulayan kişi, yaralının hangi hareketleri yapmaması ya da hangi dereceye kadar yap-
ması gerektiğini bilmelidir.
• Uygulama öncesinde kullanılacak bandajın niteliğine göre bölgedeki cilt hazırlanmalı, varsa vü-
cut kılları tıraş edilmeli, yağ ve kir kalıntıları temizlenmelidir.
• Bandaj uygulaması genel dolaşımı engelleyecek şekilde olmamalı, turnike etkisi yaratacak çok
sıkı sarımlarla uygulama yapılmamalıdır.
• Uygulama yapacak kişi hastanın karşısında durmalı, uygulamayı hangi tarafa yapacaksa bandajı
karşı taraftaki elle tutmalıdır. Bandaj rulosunun açık tarafı uygulayıcının yüzüne bakacak şekilde
olmalıdır.
• Bandajın serbest ucunun (başlangıç ucu) üzerinden birkaç defa geçilerek tespit yapılmalıdır.
• Uygulama, aşağıdan yukarıya (kalbe göre) doğru olmalıdır. Uygulamada sargı basıncı; aşağıda
fazla, yukarıya (kalbe göre) doğru azalacak şekilde olmalıdır.
• Uzuv bölgesindeki sarımlar içten dışa (medialden laterale) gidecek şekilde olmalıdır.
• Uygulama sırasında yapılan sarım bir önceki sarımın genişliğinin 2/3’ünü kapatacak şekilde ol-
malı, sarımlar arasında boşluk bulunmamalı ve açık bir bölge kalmamasına dikkat edilmelidir.
Ayrıca bandajın geniş yüzeyinde herhangi bir kıvrılma katlanma olmamalıdır.
• Bandaj günde 2 – 3 kez kontrol edilmeli en geç 6 – 8 saatte bir çıkarılıp yarım saat dinlendikten
sonra tekrar sarılmalıdır. Aksi bir durum yoksa geceleri çıkarılmalıdır.
• Kontroller sırasında, uygulama bölgesinin aşağısında (kalbe göre) dolaşım bozukluğuna işaret
eden morarma, aşırı soğukluk, şişlik, ödem, uyuşma, karıncalanma, iğnelenme ve yanma hissi
gibi belirtiler görülürse bandaj, hemen gevşetilmeli ya da çıkarılmalıdır.
• Bandaj eklem, kemik çıkıntısı ve yara üzerinde sonlandırılmamalı, bitiş noktası hastanın kolay
ulaşabileceği bir yerde olmalıdır.

7.7. Sargının ve Bandajın Amacı

Sargı ve bandaj uygulamalarının yararları çok eski zamanlardan beri
bilinmektedir. Yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkan insan iskeletlerinde ve
mumyalarda bu uygulamaların yapıldığına dair bulgulara rastlanmıştır. Sar-
gı ve bandaj uygulamaları yaralanmanın türü ve şiddetine göre farklı amaçlar
için yapılır. Genel olarak bu uygulamalar basınç sağlamak, dolaşımı kontrollü
azaltmak, kanamayı durdurmak, harekete destek sağlamak, hareketi kontrollü
kısıtlamak, sabitleme yapmak ve şekil vermek olarak özetlenebilir. Bu hedefler
ışığında sargı ve bandajın kullanım amaçları aşağıdaki gibidir.

• Kanayan bölgelerde basınç uygulayarak kanamaları durdurmak

• Açık yara, yanık ve güdüklerdeki (kesilen uzvun uç kısmı) yaraları
kapatmak gerektiğinde baskı uygulamak
• Pansuman yapılan yaraları kapatmak için kullanılan malzemeleri
sabitlemek (Görsel 7.36)
• Tedavi amaçlı kullanılan koruyucu pedleri sabitlemek
• Kırık, çıkık ve burkulmalarda kullanılan atelleri sabitlemek
• Ödem ve enflamasyon oluşumunu azaltmak ve gidermek
Görsel 7.36: Sargı bezleri yaraların üstünü • Uygulandığı bölgede venöz dolaşımı arttırmak
kapatan steril gazlı bezleri sabitlemek
için de kullanılır. • Kırık, çıkık burkulma ve ezilmelerde yaralanma yerinin hareketini
azaltmak ya da tamamen engellemek
• Güdüğün şekillenmesini sağlamak