Page 84 - SPORCU SAĞLIĞI 11

7. ÜNİTE SPORCU SAĞLIĞI

82 İlk Yardım Ve Ön Tedavi Prensipleri

Köprücük kemiği kırığı omuz üzerine ya da gergin
olan kol üzerine dikey olarak düşme sonucu oluşabilir. Özel-
likle genç, deneyimsiz sporcuların maruz kaldığı bu yaralan-
ma, düşme tekniğine uygun olmayan kontrolsüz ve dengesiz
düşmeler sonucunda sıklıkla gerçekleşir. Boyun ve gövdenin
bağlandığı noktada bulunan köprücük kemiği, baş bölgesiyle
ilişkili atardamarlar (arter), toplardamarlar (ven) ve sinirlerin
geçiş bölgesi olması nedeniyle çok hassastır. Burada oluşan
kırılmalarda hayati tehlike mevcut değilse yaralı oturur po-
zisyonda bir omuzdan diğer omuza uzanan sekiz (8) bandaj
Görsel 7.23: Köprücük kemiği kırılmalarında sekiz (Görsel 7.23) uygulanarak sabitleme işlemi yapılır. Yaralının en
bandaj uygulaması ile sabitleme yapılır. yakın sağlık merkezine sevki sağlanır.
Futbol, hentbol, rugby gibi oyunlarda oluşan mücade-
leler sonucunda köprücük kemiği ile kürek kemiği arasındaki
eklemde ayrılma ve çıkıklarla karşılaşılabilir. Bu şekildeki ya-
ralanmalar sabitlenirken üçgen sargı beziyle önkol ve dirsek
desteklenerek boyuna asılır. Omuz bölgesindeki hareketi ta-
mamıyla engellemek sabitlemeyi tam gerçekleştirebilmek için
kol vücuda yaslanır, sargı bezi ile kol yaralının göğüs duvarına
çepeçevre sarılarak sabitlenir. Yaralı bölgenin alt ucunda kalan
bölgeden dolaşım ve his kontrolü yapılır. Herhangi bir olum-
suzluk yoksa yaralının sağlık merkezine sevki gerçekleştirilir.
Görsel 7.24: Omuz çıkıklarında uygulanan sabitleme Omuz çıkıkları oldukça ağrılı yaralanmalardır. Bu yara-
yöntemi
lanmalarda sabitleme yapılırken hasta büyük bir direnç göste-
rebilir. Çıkığın oluştuğu yöne göre koltuk altından geçen sinir
ve damarlara baskı varsa bu durum kolun alt bölümlerinde
uyuşmalara neden olur. Hasta rahat ettiği pozisyonda sabitle-
nebilir ya da ağrıyı azaltmak için görsel 7.24’te görüldüğü gibi
kol ile gövde arasına katlanmış havlu, küçük yastıklar yerleş-
tirilebilir. Sonrasında çok yavaş ve dikkatli hareketlerle dirsek
90 ’lik açıya getirilir, gövdeye yerleştirilir; rulo bandaj ya da
0
benzer bir sargı beziyle vücuda sarılır. Devamında omuz böl-
gesi de çepeçevre vücuda sabitlenir.
Kol kemiği (humerus) kırıkları üç şekilde karşımıza
Görsel 7.25: Kol kemiği kırıklarında uygulanan çıkar. Özellikle orta bölge ve dirseğe yakın bölgede gerçekle-
sabitleme yöntemi şen kırıklar, çevresinden geçen sinirleri etkileyebileceğinden
sabitleme sırasında çok dikkatli olunmalıdır. Kol, bir elle na-
zikçe desteklenirken görsel 7.25’te görüldüğü gibi ön kol dir-
sek ekleminden 90 ’lik açıya çok yavaş şekilde getirilir. Önkol
0
dirsekle birlikte sargı veya üçgen sargıyla boyuna asılır. Kol
vücuda yapıştırılarak rulo sargı ile hareketsiz hâle getirilir.
Dirsek yaralanmalarında mevcut problemin ne olduğu-
nu anlamak çok zordur. Bu durum ileri tetkik yöntemleri ge-
rektirir. Bulunduğu yer itibariyle pek çok sinirin geçiş noktası
olduğundan yanlış yapılacak bir uygulama ciddi problemlere
neden olabilir. Yaralanmanın alt uç kısmından devamlı dolaşım
ve duyu kontrolü yapılması gerekir. Herhangi bir nabız ve duyu
problemi yoksa dirseğin bulunduğu şekil korunarak kol yumu-
Görsel 7.26: Dirsek yaralanmalarında kullanılan
sabitleme yöntemi şak malzemeler ile desteklenip görsel 7.26’da görüldüğü gibi