Page 83 - SPORCU SAĞLIĞI 11

SPORCU SAĞLIĞI 7. ÜNİTE

İlk Yardım Ve Ön Tedavi Prensipleri 81

Temel amaç yaralı bölgenin sabitlenmesi olduğundan ha-
reket etme olasılığı olan tüm yönlere (alt, üst, yan bölge-
ler) bu malzemeler yerleştirilir. Atel ile yaralı alan arasına
yumuşak pedler ya da giysiler yerleştirilip kişiyi rahatsız
etmeyecek dengeli basınç ve temas uygulanır.Atel bulun-
duğu bölgeye sabitlenir. Yaralı bölgenin alt ucunda kalan
bölgeden dolaşım ve his kontrolü yapılır. Herhangi bir
olumsuzluk yoksa yaralının sağlık merkezine sevki ger-
çekleştirilir.
Şekillenebilen ateller: Bu ateller genelde pro-
fesyonel kullanım için yapılmış olsa da spor yapılan kulüp,
salon, okul bünyesinde kullanılıyor olabilir. Atellerin şişiri-
lerek kullanılabilen sabitleme bantlı ve fermuarsız çeşitle-
ri vardır.
Sabitleme bantlı şişme ateller: Yaralı bölge elle
desteklenerek çok hafif traksiyon uygulanarak, havası bo-
şaltılmış atelle sarılır. Atel, sabitleme bantları kapatılarak
pompa ya da ağızla, dolaşımı etkilemeyecek şekilde şişi-
rilir. Yaralı bölgenin alt ucunda kalan bölgeden dolaşım ve Görsel 7.21: Şişme ateller vücudun farklı bölgeleri için ayrı ayrı
his kontrolü yapılır. Herhangi bir olumsuzluk yoksa yaralı- üretilmiştir.
nın sağlık merkezine sevki gerçekleştirilir (Görsel 7.21).
Fermuarsız şişme ateller: Uygulamayı yapacak kişi ateli havası boşaltılmış şekilde kendi koluna geçirir.
Atel bulunan kolun eliyle, yaralanan uzvun el ya da ayak kısmını tutarken yaralanan bölgenin üst eklemini yardımcı
bir kişi destekler. El ya da ayağı tutan kişi yaralı kısmı dikkatlice hafif bir traksiyon uygularken kolundaki ateli boşta
olan eliyle, yaralı bölgeye doğru kaydırır. Atel, pompa ya da ağız ile dolaşımı etkilemeyecek şekilde şişirilir. Yaralı
bölgenin alt ucunda kalan bölgeden dolaşım ve his kontrolü yapılır. Herhangi bir olumsuzluk yoksa yaralının sağlık
merkezine sevki gerçekleştirilir.
Üst bölge kas ve iskelet yaralanmalarında sabitleme: Beyin ve omuriliğin bulunduğu baş, boyun böl-
gesi, üstlendiği görevler açısından vücudumuzun en hayati bölgelerindendir. Herhangi bir cismin çarpması ya da
bu bölge üzerine düşme, boyun omurlarında kırılma ve kaymalara neden olup bölgeden geçen omurilik ve sinirleri
tahrip edebilir. Bu sebeple oluşan bir kaza sonrası bölgenin boyunlukla sabitlenmesi hayati önem taşır. Boyunluklar
kişinin fiziksel büyüklüğüne göre farklı boyutlarda yapılmıştır. İşlem uzmanlık isteyen bir iş olduğundan sağlık gö-
revlileri tarafından yapılması gereklidir. Kazadan hemen sonra uygun büyüklükte boyunluk seçilir. Boyunluk iki kişi
ile takılır. İşlem çok tehlikeli olduğundan eşgüdüm hâlinde acele edilmeden yapılması gerekir. Sabitleme işi uygu-
layıcılardan birisinin komutuyla gerçekleştirilir. Bir kişi boyna traksiyon uygulayarak boynu olması gerektiği doğal
(nötral) pozisyonuna getirirken diğer kişi boyunluğu takar. Boynu nötral pozisyonuna getirme sırasında bir direnç ya
da büyük bir ağrı yaşanırsa işlem yapılmaz, boyun olduğu şekliyle bütün yönlerden desteklenip taşımanın gerçekleş-
tirileceği sert ve düz zemine sabitlenir (Görsel 7.22).

Görsel 7.22: Boyun ve omurga yaralanması olan yaralılar omurga tahtasına sabitlenip sevk edilmelidir.