Page 105 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 2.

Masal - Fabl - Destan - Efsane - ADIM
Halk Hikâyesi - Mesnevi

1. Türün dünya edebiyatındaki ilk örneği Beydeba’nın Kelile ve Dimne 4. • Yunanların Troya Savaşlarına gidişlerini ve savaşlardan
adlı eseridir. Dünya edebiyatında Ezop ve La Fontaine, türün dönüşlerini anlatır.
en tanınmış yazarlarıdır. Şeyhî’nin Harnâme adlı eseri, türün • Doğayla mücadele eden Finlerin erdemlerini, bilgeliklerini
Türk edebiyatındaki ilk örneğidir. Edebiyatımızda Batılı an- anlatır.
lamda ilk örneklerini Şinâsi vermiştir. • 5. yüzyıldaki Hun-Germen savaşlarını anlatır.
Bu parçada sözü edilen edebî türle ilgili aşağıdakilerden • 12. yüzyılda Kıpçak Türkleriyle Rusların yaptıkları savaş-
hangisi söylenemez? ları anlatır.
Bu açıklamalarda aşağıdaki destanlardan hangisine ait
A) Sonunda her zaman bir ders verme, kıssadan hisse vardır.
bir bilgi yoktur?
B) Teşhis ve intak sanatı kullanılır.
A) İlyada ve Odysseia B) İgor
C) Didaktik özellik taşır.
C) Kalevala D) Nibelungen
D) Genellikle mensur olarak yazılır.
E) Beowulf
E) Olaylar; hayvan, bitki ya da cansız varlıklar arasında geçer.

5. Halk hikâyeleri; modern hikâye geleneği öncesinde olay
anlatmaya dayalı destan, masal, efsane gibi anlatım türle-
2. Aşağıdakilerin hangisinde yapma destanlar bir arada rinden biridir. Göçebelikten yerleşik hayata geçişin ilk ürün-
verilmiştir? lerindendir. Kahramanlık destanlarından sonra oluşmuştur.
A) Çılgın Orlando - Genç Osman Destanı - İlahi Komedya Destanlara nazaran daha kısa ve gerçekçidir, yerleşik hayat/
düzen ürünüdür. Aşk, kahramanlık vb. konuların işlendiği
B) Mahabharata - Çılgın Orlando - Kurtarılmış Kudüs
halk hikâyeleri kaynağını Türk, Arap-İslam ve Hint-İran coğ-
C) Üç Şehitler Destanı - Şu Destanı - Genç Osman Destanı rafyasından alır. Türk halk hikâyeleri zaman seyri ve coğraf-
D) İlyada - Kalavela - Ramayana ya-mekân içinde “efsane, masal, destan vb.” türlerle beslenir;
dinî, sosyal olayların potasında iç bünyelerindeki bağlarını
E) Kaybolmuş Cennet - Şu Destanı - İlahi Komedya
muhafaza ederek milletimizin roman ihtiyacını karşılar.

Bu parçaya göre halk hikâyelerinin nitelikleriyle ilgili aşa-
ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Oluşumu destanlardan daha sonra gerçekleşmiştir.
B) Kaynağını yalnızca Türk kültüründen almaz.
3. Yüz kuşa irer isen bir murg ola C) Kahramanlık konusunu işleyenler Türk kaynaklıdır.
Kamusına pâdişâh sîmurg ola D) Destanlara göre farklı nitelikleri vardır.
E) Modern dönem öncesi oluşmuştur.
Kuşlara yüz dürlü dürişmek gerek
Pâdişâhlarına irişmek gerek

Kuşlara hüdhüd meger rehber ola
Kim bu kuşlar yorıyalar ol yola
6. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet sonrası Anadolu’da
Bu beyitler aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?
oluşmuş ilk Türk destanıdır?
A) İskendernâme A) Battal Gazi Destanı
B) Mantıku’t-Tayr B) Danişmend Gazi Destanı
C) Risaletü’n-Nushiyye C) Manas Destanı
D) Tuhfetü’l-Harameyn D) Timur Destanı
E) Leyla vü Mecnun E) Köroğlu Destanı

103