Page 93 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
Sanat Felsefesinin Konusu ve ADIM
Problemleri

2019 TYT 2018 TYT

1. Beğeni yargısı, nesnenin varlığına yönelik öznel bir ilgi içer- 3. Dışa vurumculuk akımına göre, sanatçının yaratma süreci bir
meyen, kişisel hoşlanma veya hoşlanmama duygusundan eylemdir. Bu süreçte sanatçının duyguları, sezgileri, tavırla-
arınmış, sadece nesnenin niteliklerini merkeze alan bir yar- rı açığa çıkar ve yapıta yansır. Sanatın temeli nesne, yapıt
gıdır. Bu demektir ki, hiçbir karşılık gözetmeyen bir seyir, veya ürün değil, sanatçının tecrübeleri ve hisleridir. Sanat
güzelliği görecektir. Güzellik nesnenin taşıdığı bir şeydir. Bu eserinin değeri; yaratıcı ruhun tazeliği, bireyselliği, özgünlüğü
da beğeni yargılarında keyfilik olmadığı anlamına gelir. Hiçbir ve içtenliği tarafından belirlenir. Sanatçının gerçekliğe bağlı
çıkar gözetmeyen, kavramsız bir beğeni yargısı apriori, genel kalmak, alımlayıcısının hoşuna gitmek veya takdirini kazan-
geçer, zorunlu bir yargıdır. mak gibi bir sorumluluğu yoktur.

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz? Bu parçada sanat eserinin aşağıdaki özelliklerinden
hangisi vurgulanmaktadır?
A) Güzellik nesneye içkindir.
A) Kalıcı olma
B) Zevkler ve renkler tartışılmaz.
B) Yaratıcı olma
C) Estetik yargılar göreli değildir.
C) Evrensel olma
D) Güzellik öznel değil nesneldir.
D) Temsil edici olma
E) Güzel ile faydalı farklı şeylerdir.
E) Kişisel olma

4. İki ağaçtan en güzeli, en uzun ömürlü, en devasa boyutlarda
olanıdır. İki manzaradan en güzeli, çiçeklerinin ve yaprakları-
nın doğaya en güzel görseli sunuyor olanıdır. İki okyanustan
en güzeli en berrak, en mavi, en uçsuz bucaksız olanıdır.

Bu parçada estetiğin hangi problemine cevap aranmıştır?
A) Güzellik nesnenin kendisine mi aittir?
B) Güzel ve yüce olan aynı mıdır?

C) Ortak estetik yargılar olabilir mi?
D) Güzellik hangi duyusal algıya karşılık gelir?
2021 TYT
E) Güzelliğin ölçütü nedir?
2. Da Vinci’nin Mona Lisa adlı tablosunun ne ifade ettiğini anla-
yabilir veya anlayamayabiliriz. Oysa Ağrı Dağı’nı veya Abant
Gölü’nü anlamak ya da anlamamak gibi bir durum söz konu-
su olamaz. Bu ve benzeri doğa varlıkları çirkin veya güzel 5. Demokritos’a göre güzel, insanda bir haz ve mutluluk meyda-
bulunabilir ama bir sanat yapıtı gibi anlaşılıp yorumlanmaları na getirdiği gibi, haz ve mutluluk da güzel şeylerden doğar.
düşünülemez. Bir dağ görüntüsünden farklı olarak bir dağ Büyük hazlar, güzel eserlerin seyrinden meydana gelirler.
resmi için her zaman “Bu resim şunu ifade ediyor.” denilebilir. İnsanın güzeli bulması için her türlü düşünce, davranış ve
Çünkü sanat eserinin bir konusu vardır ve bir anlam içerir. yapıp etmelerinde ölçülü olmaya dikkat etmek gerektiğini tav-
siye etmektedir.
Bu parçaya göre bir nesneyi sanat eseri yapan özellik
aşağıdakilerden hangisidir? Demokritos’un bu görüşü felsefenin hangi iki disiplinin-
de ele alınır?
A) Bir şeyin temsili olması
A) Epistemoloji - Etik
B) Bir duygunun dışavurumu olması
B) Din - Estetik
C) Sanat otoriteleri tarafından onaylanması
C) Ontoloji - Siyaset
D) İç dünya deneyimi yaşatması
D) Etik - Estetik
E) Belli bir biçime sahip olması
E) Metafizik - Din

93