Page 94 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 2. ADIM

7. I. Kant’a göre duygusal beğeniye dayanan bazı yargılar ta- 10. “Küçük kırlangıç yaptığı bir iyilikle otokuşların neslinin tüken-
mamen sınırlı ve kişisel yargılardır. Fakat gerçek estetik yar- mesini önler. Bunun karşılığında otokuşlar da ona hediye ola-
gılar duygusal ve kişisel olmaktan çıkıp, düşünsel, zorunlu rak motor takmak isterler. Böylece kırlangıç, kanatlarını kul-
ve genel geçerdir. “Şu tablo güzeldir.” yargısını her insanda lanmadan motorun yardımıyla kolayca uçabilecektir. Bunun
ortaya çıkaran duygu çıkarsız ve özgün bir hazdır. Bu hazla için tek yapması gereken motoru gagalamaktır. Kırlangıç bu
her insan sanat eserine yöneldiğinde aynı güzelliği görecek- hediyeyi kabul eder ve kanatlarına ihtiyaç duymadan uçma-
tir. nın ne kadar rahat olduğunun farkına varır. Adı da otokuşlar
tarafından kırlanmotor olarak değiştirilir. Kırlangıç meclisinde
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
diğer kırlangıçlara da motor takılabilmesi için ısrarcı olur ve
A) Sanat, yaratıcı bir yönelim sonucu ortaya çıkan güzelliktir. meclis aradan altı ay geçmesi ve kırlanmotorun durumuna
göre diğerlerine de takılıp takılmayacağının kesinleşmesine
B) İnsanların beğeni bakımından ortak estetik yargıları vardır.
karar verir. Altı ay sonra kırlanmotorun hareketleri yavaşla-
C) Gerçek estetik yargılar duygusal olanı yansıtır. mış, kuş özelliklerini kaybetmiştir. Kanatları zayıflamış ve kö-
D) Sanat eseri ideal olanın ortaya konulmasıdır. relmiş, uçamayacak hâle gelmiştir. Kuvvet levhasını gagala-
maktan gagası kırılmış, başı sersemlemiş, beyni sulanmıştır.
E) Ortak estetik yargıların en önemli özelliği fayda sağlamasıdır.
Altı ayda, on beş ay geçmiş gibi yaşlanmış ve yorgun düş-
müş, eskiden yapabildiği hiçbir şeyi yapamaz hâle gelmiştir.
Kırlanmotor olmanın hayatını kolaylaştıracağını düşünmüş,
başlarda öyle olmuş fakat sonrasında kanat yerine takılan
motor ile hayatı daha da zorlaşmış ve artık hem kırlangıç
8. Platon sanat anlayışını da varlık anlayışına göre kurar. Ona hem de kuş olma özelliklerini kaybetmiştir.” Cahit Zarifoğlu
göre sanat, gerçeğin soluk bir kopyası olan fenomenlerin bi- bu hikâye ile kendi olmanın, varoluşuna saygı duyarak özü-
rer kopyasını yapmaya koyulursa değersiz bir ürün ortaya nü bulmaya çalışmanın dünyadaki en kıymetli şey olduğunu
çıkarır. Nesneler dünyası, idealar dünyasının bir yansıması vurgulamaya çalışmış, varoluşçu filozofların savunduğu bu
olması nedeniyle gerçeklikten bir adım uzaklaşmış durumda- temel görüşü sanat ile ortaya koymayı seçmiştir.
dır. Sanatçının eserlerinde nesneler dünyasına yönelmesi-
nin onu gerçeklikten bir adım daha uzaklaştırdığını savunur. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine kesinlikle
Platon’a göre gerçek sanatçı, fenomenleri değil idealarda bu- ulaşılamaz?
lunan “güzel’’i yansıtabildiği oranda değer kazanır. A) Sanat, düşünceleri yaratıcı bir şekilde ortaya koymanın
etkili yollarındandır.
Buna göre Platon’un sanat anlayışını en doğru yansıtan
ifade aşağıdakilerden hangisidir? B) Sanat ve felsefe varlığı ve dünyayı anlamaya çalışır.

A) Sanat eseri bir yaratmadır. C) Sanatta estetik kaygılar ve mecaz kullanımı felsefeye
göre daha çok olabilir.
B) Sanatçı olanı olduğu gibi yansıtmalıdır.
D) Felsefe, dünyaya eleştirel bir gözle bakma özelliğini
C) Sanat güzellik ideasının taklididir.
sanattan alır.
D) En iyi sanatçı, doğayı en iyi yansıtandır.
E) Edebi eserlerde de felsefi görüşler ortaya koyulabilir.
E) Sanatın konusu duyulur dünyadır.

9. Filozof gibi sanatçı da kendisini tümüyle hakikat arayışına
11. Her insan gibi sanatçının da, bu dünyadaki yaşam serüveni
vermiştir. Nesnelerin ve varlıkların ardındakini görmeye ve
sınırlıdır. Ancak sanatçı, arkasında özgün ve hayranlık uyan-
insanın yaşantısını daha derinden kavramaya çalışır ancak
dıran eserler bırakırsa bu sınırlılık onun için sınırsızlığa dö-
görüşlerini filozoftan farklı bir biçimde sunar. Sanatçı ussal
nüşür. Böylece o, çağdan çağa, kuşaktan kuşağa ulaşarak
kanıtlamadan çok, doğrudan algıya ve sezgiye dayanır.
sürekliliğini korur.
Buna göre sanatı felsefeden ayıran temel özellik aşağıda-
Parçada sanatçıların hangi özelliği vurgulanmaktadır?
kilerden hangisidir?
A) Çıkar amacıyla eserlerini üretmeleri
A) Akıl ve mantık ilkelerine dayanmaması
B) Büyük eserlerini yaşlılık dönemlerinde vermeleri
B) İnsan etkinliği sonucu ortaya çıkması
C) Eserleriyle kalıcı olmaları ve ölümsüzleşmeleri
C) Birleştirici ve bütünleştirici olması
D) İçinde yaşadıkları toplumu etkilemeleri
D) Hakikat arayışı içinde olması
E) Eserlerini hayal gücüne dayanarak oluşturmaları
E) Nesnel nitelik taşıyan içerikler sunmaması

92