Page 40 - 3 ADIM TYT - TÜRKÇE

TÜRKÇE 3. ADIM

2018 TYT 2019 TYT
5. Gazeteci: 6.  Zaman zaman televizyonlarda toplu balina ölümleri-
ne ilişkin haberler, karaya vurmuş balina görüntüleriyle
(I) ---- karşımıza çıkar. Araştırmalar bu ölümlere okyanusların
endüstriyel ve kimyasal atıklarla kirletilmesi, suların bu-
Uzman:
lanıklaşması ve yanlış avlanmalar gibi etkenlerin sebep
— Bütün enerji kaynaklarını hesaba kattığımızda enerji tü- olduğunu gösterir.
ketiminin XIX. yüzyılın başından beri on kat arttığını görüyo-  Balinalar, okyanusta yüzerken kafalarının ön kısmından
ruz. Bunda dünya nüfusunun artmaya devam etmesinin yanı gönderilen elektromanyetik dalgalarla yönlerini bulurlar.
sıra teknolojik ilerlemelerin de payı var. Ülkelerin farklı enerji Bu özelliklerinden hem bulanık sularda yüzerken hem de
kaynaklarını bir arada kullanmaya başladığını da söylemek göç ederken yararlanırlar. Ancak zaman zaman dünyanın
lazım. manyetik alanının değişmesi ya da balinalardaki yön bul-
ma sisteminin hastalık sonucu bozulması nedeniyle yön-
Gazeteci:
lerini tayin etmekte sorun yaşarlar ve karaya vururlar.
(II) ----
Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
lenebilir?
Uzman:
A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göster-
— Ülkeden ülkeye değişiklik gösterse de petrol dünya gene-
mektedirler.
linde tahtını bırakmış değil. Hatta II. Dünya Savaşı’nın sona
erdiği 1945 yılına göre yıllık tüketiminin dört katına çıktığını B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgula-
biliyoruz. Petrol tüm dünyada kullanılan enerjinin üçte birini maktadırlar.
sağlamayı sürdürüyor. Onu sırasıyla kömür, gaz, yenilenebi- C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almaktadırlar.
lir enerji kaynakları ve nükleer enerji izliyor. D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun-
maktadırlar.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
E) Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer nedenlerle
gisi sırasıyla getirilmelidir?
açıklamaktadırlar.
A) (I) Nüfus hareketliliğinin enerji gereksinimi ile ilişkisi nedir?

(II) Yenilenebilir enerji kullanımı hakkında ne söyleyebi-
2019 TYT
lirsiniz?
7. Psikolojide “hatırlama efekti” olarak adlandırılan daha eski
B) (I) Dünyadaki enerji kaynaklarının azalmasını nelere
anıların geri dönüşü, tam bir muammadır. Anıların en eski
bağlıyorsunuz?
olandan başlayarak hatırlanması, “unutmanın ilk temel ya-
(II) Siz de petrolün birincil enerji kaynağı olduğunu mu sası” ile tezatlık göstermektedir. Bu yasaya göre bir olayın
düşünüyorsunuz? üzerinden ne kadar uzun zaman geçmişse olayın hatırlanma
ihtimali de o kadar azdır. Ancak hatırlama efektinde durum
C) (I) Dünyada enerji tüketiminin nasıl bir seyir izlediğini
tam tersidir. Kişi, yaşı ilerledikçe daha eski anılarını hatırlar.
düşünüyorsunuz?
Bu anıların ortaya çıkması için neden ihtiyarlığı beklediği ise
(II) Gelecekte başlıca enerji kaynaklarının hangileri bilimin araştırdığı başka bir muammadır. Kırklarında, ellilerin-
olacağını öngörüyorsunuz? deki insanların da bunları kolaylıkla anımsamaları gerekmez
mi? Neden bu anılar, bellek gerçekten yaşlanınca gösteriyor
D) (I) Teknolojinin yanı sıra enerji tüketiminde sizce neler
kendini? Sanki bunca yıl boyunca yayın yasağı varmış da ya-
etkili?
sağın kalkması için belli bir süre geçmesi gerekiyormuş gibi...
(II) Gelecekte petrole bağımlı olmaktan kurtulacak mıyız?
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
E) (I) Günümüzde üretilen enerji, tüketim ihtiyacını karşıla- ulaşılamaz?
yabiliyor mu?
A) Hatırlama efektinde, anılar genellikle en eski olandan
(II) Günümüz insanı hangi enerji kaynaklarını kullanmayı daha yeni olana doğru hatırlanır.
tercih ediyor?
B) Unutmanın ilk temel yasasına göre üzerinden uzun za-
man geçen olayların hatırlanması zordur.
C) Eski anıların bellek yaşlandıktan sonra hatırlanması, bi-
limsel açıdan bir merak konusudur.
D) Bellekte yer alan ilk anıların bellek yaşlanmadan ortaya
çıkması, dış etkenlere bağlıdır.
E) Hatırlama efektinin ortaya çıkması ancak ihtiyarlıkta, bel-
leğin yaşlanmasıyla mümkündür.

40