Page 109 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

53 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Yukarıdaki bilgilerden hareketle azot döngüsündeki hangi canlıların azalması bitkiye olumlu yönde
etki eder? Gerekçesiyle açıklayınız.

Ergün öğretmen öğrencilerinin azot döngüsünü anlamakta güçlük çektiklerini fark eder. Bu döngüde
meydana gelen kimyasal süreçleri anlamalarını kolaylaştırmak için bir deney planlar. Bu basit deneyle
nitrifikasyon ve denitrifikasyon olaylarını açıklamayı hedeflemektedir. Öğrencilere hazırladığı çalış-
2. Bir çiftçi olduğunuzu düşünün. Ekim yaptığınız toprakta yetiştirdiğiniz ürünlerin verimi azalmış ma kâğıtlarında azot döngüsünü gösteren bir şema, deneyde kullanacakları malzemeler ve yöntem
olsun. Bu olayın sebebinin azot mineralinin azlığından kaynaklandığını düşünüyorsanız ürün veri- basamakları ile deney sonucunda elde edecekleri örnek bir grafik yer almaktadır.
mini artırmak için neler yaparsınız? Azot Döngüsü

Atmosfer azotu
N 2

m ek ve yıldırım le
azot f ksasyonu
Hayvanların
tüket m
Gübreleme (B tk prote nler )
3. Azot döngüsünde ototrof beslenen canlılar ve saprofit beslenen canlılar hangileridir? Görseldeki Gübre Gübre
canlıların beslenme şekillerini dikkate alarak belirtiniz. Ötrof kasyon Topraktan Gübre Organ k madde Den tr f kasyon
suya geç
(ölü b tk ,hayvan atıkları)
Bakter ler n
Topraktan N tr f kasyon f ksasyonu
suya geç
B tk ler n tüket m
N tr f kasyon
Amonyum,n tr t ve n trat
NH 4 NO 2 NO 3
4. Ayrıştırıcı canlıların döngüde bulunmaması ne gibi sonuçlar doğurur? Açıklayınız. 1. Yönerge Nitrifikasyon ve denitrifikasyon olaylarını gözlemlemek için tasarlanan aşağıdaki deneyi yapınız.
Ön bilgi:
+
Nitrifikasyon bakterileri enerji kaynağı olarak amonyumu (NH₄ ) kullanır. Nitrifikasyon için oksijen
gereklidir. Sıcak, nemli ve iyi havalandırılmış topraklar bu olayın gerçekleşmesi için uygun koşullardır.
+
(NH₄ + 2O₂ NO₃ + 2H + H₂O)
+
-
Denitrifikasyonu gerçekleştiren bakteriler hem oksijen hem de nitratı kullanma yeteneğe sahip fakültatif
5. Canlıların yaşamı açısından azot döngüsünün önemini açıklayınız. aerobik canlılardır. Denitrifikasyonun gerçekleşmesi için toprak suya doygun olmalı ve ortamda orga-
-
nik karbon kaynağı bulunmalıdır. Denitrifikasyon, oksijensiz ortamda nitratın (NO ), azot gazına (N )
3
2
dönüştürülmesidir.
(C H12O + 4NO 6CO + 6H O + 2N + NO + NO )
-
2
2
2
2
6
3
6
Deneye başlamadan önce şu hususlara dikkat ediniz:
Deney için hazırlayacağınız amonyüm klorür çözeltisi zehirlidir. Bu basamakta dikkatli çalışınız ve ha-
zırladığınız çözelti üzerine “Dikkat Zehirlidir” etiketini yapıştırınız.
6. Biyotik fiksasyon havadaki azotun canlılar tarafından toprağa katılması olduğuna göre abiyotik fik- Deney malzemeleri:
sasyon ne demektir? Metinde geçen hangi olayı abiyotik fiksasyona örnek verebilirsiniz? Kapaklı kavanoz , plastik şişe, kum, şeker , su, elektronik tartı, saksı veya bahçe toprağı, cetvel, plastik
şırınga, amonyum klorür, nitrat test kiti (akvaryum satıcılarından temin edilebilir.)
Deneye hazırlık:
I.Aşama
1) 0,5 gr amonyüm klorürü 2 litrelik plastik şişeye koyunuz. Şişeyi suyla doldurunuz ve çözünmesi için iyi-
ce çalkalayınız. Hazırladığınız amonyum klorür çözeltisi zehirlidir. Bu basamakta çok dikkatli olunuz.
2) 1 litrelik kavanozun yarısına kadar kum ve 10 mg saksı veya bahçe toprağı ekleyiniz
3) Hazırladığınız amonyüm klorür çözeltisinden 500 ml alarak kavanoza aktarınız. Kavanozun üst kıs-
mında 5 cm boşluk kalacak şekilde su ekleyiniz.
4) Kavanozun ağzını kapatıp kuvvetlice çalkalayınız ve oda sıcaklığında beklemeye bırakınız. Kavanozu
her gün çalkalayınız.

108
Hazırlayan: Mehmet BİLEN