Page 105 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 105
51 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. Üç ayrı üreticinin oluşturduğu besin ağından birini seçerek dört trofik düzeye sahip bir besin pira-
midi çiziniz. Çizdiğiniz besin piramidindeki enerji miktarının nasıl değiştiğini açıklayınız.
Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
3. Bu bozkır ekosisteminde geyikler için av yasağı uygulanırsa hangi canlıların olumlu, hangilerinin
olumsuz etkileneceğini açıklayınız.
4. Besin zincirinde üreticiden tüketiciye doğru ilerlerken birey sayısında nasıl bir değişim olmasını
beklersiniz? Cevabınızı enerji aktarım oranını dikkate alarak cevaplayınız.
Bir canlı diğer bir canlıyı besin olarak tüketebilir. Böylece tükettiği canlıdan enerji almış olur.
Tırtıl domates bitkisinin yapraklarını yediği zaman, bitki tarafından tutulan güneş enerjisinin
çok az bir kısmını kendi bünyesine katabilir. Enerjinin bir kısmı; bitki tarafından gelişme ve
hayatını devam ettirme amacıyla kullanılır, çoğu ise bu işlemler sırasında ısı olarak kaybolur.
Enerjinin bir kısmı, tırtılın sindiremeyeceği selüloz gibi moleküllerdeki kimyasal bağlarda
saklı kalır. Böylece ilk beslenme seviyesinde yakalanan enerjinin sadece küçük bir kısmı, ikin-
5. Dünyada herkes öğünlerinde et ağırlıklı beslenseydi ne olurdu? Vejetaryen beslenmenin ekosistem- ci beslenme seviyesindeki organizma için kullanılabilir. Tırtıl tarafından tüketilen enerji, kıs-
lerin sürdürülebilirliğine katkı sağladığını düşünüyor musunuz? men hareket ve ağız parçalarının çalışmasını sağlamak için kullanılır. Bir kısmı sindirilemez
dış iskelet oluşturmak için harcanır ve çoğu ısı olarak çevreye yayılır. Bütün bu enerji, üçüncü
besin seviyesindeki ötücü kuş için tırtılı yediği zaman kullanılamaz olur. Kuş enerjiyi vücut
ısısı olarak kaybeder, daha çoğunu uçarken kullanır ve büyük bir kısmı da sindirilemeyen
tüyler, gaga ve kemiklerde yapı maddesi olarak kalır. Bütün bu enerji, onu yakalayan yılan için
artık çok fazla kullanılamaz duruma gelmiştir. Beslenme seviyeleri arasındaki bu enerji trans-
feri “%10 kuralı” olarak adlandırılır. Tabanda en yüksek enerjiyi gösteren ve yukarı seviyelere
çıkıldıkça devamlı bir azalma gösteren enerji piramidi, beslenme seviyeleri arasındaki enerji
6. Besin ağında yer alan canlılar farklı trofik düzeylerde bulunabilirler mi? Görselden örnek vererek aktarım oranını göstermektedir.
açıklayınız.
1. Yukarıdaki metinde geçen canlıları kullanarak bir besin zinciri oluşturunuz. Besin zincirinin ilk ba-
samağını oluşturan canlıların toplam ağırlığı 1000 ton geliyorsa son basamağını oluşturan canlıların
toplam ağırlığının ne kadar olmasını beklersiniz? Enerji aktarım oranını dikkate alarak cevaplayınız.
104
Hazırlayan: Mehmet BİLEN
