Page 133 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

65 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Turnaların sulak alanlarda yaşamalarını kolaylaştıran özelliklerin neler olabileceğini belirtiniz.

Yönerge Aşağıda verilen metni okuyup, grafiği inceleyerek soruları cevaplayınız.
2. Turna, biyoçeşitliliğin hangi çeşit gösterge türüdür?
Avlan Gölü, Antalya’nın Elmalı ilçesinde bulunmaktaydı. Göl, 1980’li yıllarda sıtmayla mücadele adı
altında tarım arazisi elde edilmesi amacıyla kurutulmuştu. Göl, kurutulmadan önce 850 ha’ lık bir alan
kaplamaktaydı. Ancak Toros Dağlarına açılan bir tünel ve kanal yardımıyla Avlan Gölü kurutulduktan
sonra bölge ikliminde değişiklikler meydana gelmiştir. Alandaki taban suyunun, 8-10 m’ den 80-90 m
derinliğe çekildiği tespit edilmiştir. Gölün bulunduğu alandaki tarım arazilerinde bazı değişiklikler ol-
muştur. Bitki örtüsü bu durumdan olumsuz etkilenmiştir. Elma ağaçları kurumuş, tarımda elde edilen
3. Turna araştırmaları, nesli tehdit altında olan bu türü korumaya nasıl yardımcı olabilir? ürün miktarında önemli azalma meydana gelmiştir. Zamanla göl çevresindeki köylerde nüfus azalmış, su
kuşları alanı terk etmiştir. Bölgeye kuşların gelmemesi, elma ağaçlarına zarar veren parazit canlı sayısın-
da artışa neden olmuştur. Yaşanılan bu olumsuzluklardan dolayı gölün önemi anlaşılmış gölde yeniden
su tutma çalışmaları başlatılmıştır. Ancak bozulan ekosistem sağlıklı bir yapıya henüz tam anlamıyla
kavuşturulamamıştır. Bu konuda çözüm arayışları devam etmektedir.
Grafik: Avlan Gölü’nün 1959-2005 Yılları Arasında Bölge İklimine Etkisi
70
4. Küresel iklim değişiklikleri ve kimyasal gübre kullanımı turnalara yönelik nasıl bir tehdit oluşturur? 60 1959-1966
1980-1995
50
2000-2005
40
30

20
5. Altyapı ve turizm yatırımlarının sulak alanların biyoçeşitliliğini etkileyebileceğini düşünür müsü- 10
nüz? Gerekçesiyle açıklayınız. 0

-10
-20 Yıllık
Yıllık Toprak Yıllık
Minumum Maksimum Ortalama Yüzey Ortalama Ortalama
Sıcaklık Sıcaklık Rüzgar
Sıcaklık Sıcaklığı Nisbi Nem
Hızı
6. Turnalar azaldığında ne gibi sorunlar yaşanabileceğini belirtiniz. 1959-1966 -0,6 20,9 10,1 4,98 55 1,2

1980-1995 -8,91 34,75 12,58 16,3 53,5 1,4

2000-2005 -9,13 36,45 13,25 15,2 52,33 1,8

1. Avlan Gölü ekosistemine ait örnek bir besin zinciri tasarlayınız.

132
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI